[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wzory, woparciu o które takie dzieciêce ugrupowania formu³uj¹ swój program dzia³ania,zaczerpniête s¹ z tego wszystkiego, co aktualnie dzieje siê w ¿yciu,obserwowanym na co dzieñ, b¹dŸ te¿ docieraj¹cym do m³odych umys³Ã³w poprzezró¿norodne œrodki informacji masowej: film, telewizjê, prasê itp.Wspomaganetreœci¹ ksi¹¿ek mówi¹cych o przygodach ludzi ró¿nych epok i ró¿nych krajówzaczynaj¹ w okreœlony sposób funkcjonowaæ w grupowym wspó³¿yciu.To funkcjonowanie bywa rozmaite, zale¿nie od wyboru, jaki zostanie przez dziecidokonany.Wybór mo¿e byæ przyjêciem wzorów atrakcyjnych zewnêtrznie, alenegatywnych spo³ecznie, co spowoduje rozminiêcie siê dzieci z potrzebamispo³ecznymi w ogóle, wprowadzi je w stan konfliktu z istniej¹cym ¿yciem.Dzieci przyjmuj¹ równie¿ pozytywny program dzia³ania, realizuj¹c go jednak pozazasiêgiem wzroku doros³ych, w obawie, ¿e nie znajd¹ zrozumienia, bo chc¹dzia³aæ „po swojemu", a nie wed³ug narzucanych im schematów.Mog¹ równie¿ zrezygnowaæ z wszelkiego „w³asnego" dzia³ania, biernie przyjmuj¹cpolecenia nauczycieli, robi¹c to, co ka¿e im siê robiæ, bez zapa³u, bezw³asnych pomys³Ã³w, bez osobistego zaanga¿owania.Ich dzia³alnoœæ mo¿e wówczaszwyrodnieæ w bezmyœlnej próbie odwzorowywania niektórych form ¿ycia ludzidoros³ych, wt³oczyæ dzieci w schematyzm, wdro¿yæ do recytowania wyuczonychsloganów, zabiæ w³asn¹ ich inwencjê, samodzielnoœæ myœlenia, twórczoœæ.Przyjrzyjmy siê pracy samorz¹dów uczniowskich w niektórych naszych szko³ach,mo¿e to w³aœnie zjawisko zaobserwujemy.Jakie w zwi¹zku z tym wy³aniaj¹ siê zadania przed nauczycielem-wychowawc¹ ? —Przede wszystkim wa¿ny jest tu bliski jego kontakt z uczniami, pozwalaj¹cydocieraæ do tego, czym aktualnie interesuj¹ siê dzieci, co prze¿ywaj¹, jakiepodejmuj¹ dzia³anie.Znajomoœæ dzieciêcych potrzeb pozwoli mu tak ukierunkowaæpoczynania dzieci, ¿e bêd¹ same wysuwa³y pomys³y i realizowa³y je zgodnie zw³asnym planem, przy bardzo dyskretnej, nienatrêtnej pomocy wychowawcy.W taktowny i niedostrzegalny sposób trzeba doprowadzaæ do realizacjipozytywnego, wartoœciowego spo³ecznie programu dzia³ania.Sprzyja temurozbudzanie wœród uczniów umiejêtnoœci zastanawiania siê nad tym, co jests³uszne, sprawiedliwe, szlachetne, humanitarne, trzeba równie¿ rozbudziæemocjonalny stosunek do tych pojêæ ukazuj¹c urok zgodnego z nimi postêpowania.Ten w³aœnie tok postêpowania prowadzi do trzeciego etapu w pracy wychowawczej,charakterystycznego dla wy¿szych klas szko³y podstawowej (a tak¿e dla szko³yœredniej).Ten etap okreœlany jest mianem autonomii.Chodzi tu o to, ¿e starszedzieci, m³odzie¿ — coraz g³êbiej zastanawiaj¹ siê nad otaczaj¹cym ¿yciem i nadw³asn¹ osobowoœci¹.Pragn¹ dzia³aæ znacznie bardziej samodzielnie i niezale¿nieod dostêpnych im spo³ecznych wzorów, do których czêsto maj¹ krytyczny stosunek.Ten okres nastrêcza wiele wychowawczych trudnoœci i wymaga du¿ego taktuwychowawczego.Szczególnie wa¿na jest wówczas umiejêtnoœæ ukazywania m³odzie¿yperspektyw, ku którym zmierzamy (likwiduj¹c wytrwa³ym wysi³kiem aktualne brakii bol¹czki ¿ycia), oraz umiejêtnoœæ wyzwalania w niej chêci osobistegouczestnictwa w budowaniu nowej socjalistycznej przysz³oœci.Szczególnie jest wa¿ne kszta³towanie naukowego œwiatopogl¹du m³odzie¿y(podstawy ku temu zak³ada siê od pocz¹tku pobytu dziecka w szkole).Wystêpuj¹ca u tej m³odzie¿y coraz mocniej d¹¿noœæ do zastanawiania siê nadproblemami otaczaj¹cej rzeczywistoœci wymaga wsparcia w postaci obiektywnej,rzetelnej, racjonalnej wiedzy o procesach i zjawiskach ¿ycia zarównospo³ecznego, jak i przyrodniczego.Z wiedz¹ tak¹ powinien byæ powi¹zanyprogram dzia³ania, zmierzaj¹cy do ulepszania rzeczywistoœci, program, w którymm³odzie¿ bêdzie dostrzega³a miejsce i rolê w³asnych wysi³ków.O s³usznoœci tegoukierunkowanego przez wiedzê programu m³odzie¿ musi byæ wewnêtrznie przekonana,aby potrafi³a emocjonalnie siê z nim wi¹zaæ i czynnie uczestniczyæ w jegorealizacji.Tak zatem obiektywna wiedza (w przeciwstawieniu do irracjonalnychuzasadnieñ), wynikaj¹cy z niej program dzia³ania oraz przekonania, podbudowaneaprobat¹ uczuciow¹ — stanowi¹ najwa¿niejsze sk³adniki tego, co nazywamyœwiatopogl¹dem.W procesie kszta³towania tych sk³adników pomo¿emy m³odzie¿y w jej dociekaniachœwiatopogl¹dowych, nawet wówczas, kiedy treœæ tych dociekañ bêdzie wybiega³a kuzagadnieniom jeszcze naukowo do koñca nie zbadanym.Zaufanie do rozumu ludzkiego, który stworzy³ i tworzy naukê, zaufanie doperspektyw poznawczych ludzkoœci, zaufanie do mo¿liwoœci dzia³ania cz³owiekaprzekszta³caj¹cego œwiat na podstawie przekonania o materialnym i racjonalnymcharakterze zjawisk, rzeczy i spraw spo³ecznych — bêdzie dostatecznie pewnymdrogowskazem dla m³odych ludzi poszukuj¹cych w³asnej drogi ¿yciowej.Zagadnienia do samodzielnego opracowania i do æwiczeñWybierz z bie¿¹cej prasy artyku³, który, Twoim zdaniem, porusza wa¿nezagadnienia etyczne wspó³czesnego œwiata.Zreferuj treœæ tego artyku³u naæwiczeniach.Gzy mo¿esz te wielkie problemy porównaæ z drobnymi sprawami codziennego¿ycia? Scharakteryzuj nasuwaj¹ce Ci siê analogie.Jaka ksi¹¿ka z literatury piêknej zrobi³a na Tobie najwiêksze wra¿enie zewzglêdu na sposób ujêcia zagadnieñ moralnych, które porusza³a? Jakie to by³yzagadnienia? — Podyskutujcie na ten temat na æwiczeniach.Dokonaj analizy programu jêzyka polskiego dla jednej klasy pod k¹tem problematyki moralnej, zawartej w treœciach tego programu.Jakie znaczenie maj¹, Twoim zdaniem, uroczystoœci szkolne dla kszta³towaniapostaw moralnych m³odzie¿y? Scharakteryzuj uroczystoœæ, któr¹ hospitowa³eœ*w szkole æwiczeñ.5.Przeczytaj uwa¿nie program wychowania obywatelskiego dla klasy VII
[ Pobierz całość w formacie PDF ]