ebooks.PL.Anna.B.Kisiel Lowczyc. .Wspolczesna.Gospodarka.Swiatowa.(osiol.NET).www!OSIOLEK!com

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Je�li uzupe�ni� ten obraz sy�tuacj� w innychkrajach Trzeciego �wiata, stoj�cych na kraw�dzi niewyp�acalno�ci (szczególniechodzi o kraje Ameryki �aci�skiej), gdy globalne zad�u�enie przekracza�o ju� lbilion dolarów, to konsekwencje dla ca�ej gospodarki �wiatowej by�y trudne dowyobra�enia.Krajom zad�u�onym, nie b�d�cym w stanie obs�ugiwa� na bie��cosp�at kredytów, sytuacja ta mog�a grozi� wycofaniem ich ze �wiatowego obrotugospodar�czego (ca�y maj�tek takiego kraju, znajduj�cy si� za granic�, mo�ezosta� przej�ty na poczet sp�aty d�ugu, tzw.sekwestracja, ��cznie nawet zeksportowanymi towarami).Dla krajów wierzycielskich oznacza to jednocze�niespadek ich wp�ywów z eksportu do pa�stw zad�u�onych.Generalnie wi�c mo�napowiedzie�, i� kryzys zad�u�eniowy grozi gospodarce �wiatowej globaln�recesj�.Warto w tym miejscu zwróci� uwag�, i� to nie wielko�� zad�u�enia, ale proporcjawp�ywów z eksportu do bie��cych sp�at �wiadczy z regu�y o tym, czy danejgospodarce grozi kryzys zad�u�enia.Powszechnie uznaje si� sytuacj� zabezpieczn�, gdy wielko�� sp�at nie przekracza poziomu 20% warto�ci wp�ywów zeksportu (w niektórych krajach Ameryki �aci�skiej poziom ten by� kilkakrotniewy�szy, a wielko�� zad�u�enia nawet kilkunastokrotnie przekracza�a wielko��rocznych wp�ywów z eksportu).Samo korzy-190stanie z zewn�trznych �róde� finansowania rozwoju gospodarczego nic jest niczymzdro�nym; finansowanie takie, je�li po��czone ze zdrow� polityk� ekonomiczn�,przynosi w�a�ciwe rezultaty, tj.przyspieszenie wzrostu gospodarczego.Niestety, liczba przyk�adów pa�stw, gdzie wyst�pi�y negatywne konsekwencje,jest znacznie d�u�sza ni� tych, które wykorzysta�y szans�, jakie dawa�y kredytyzagraniczne; do tych ostatnich nale�a�y nie�które kraje azjatyckie, a przedewszystkim Korea Po�udniowa.Przyczyny kryzysu zad�u�eniowego, z jednej strony, wynika�y z prowadzonej przezpa�stwa zad�u�one nieracjonalnej polityki gospodarczej, z drugiej za� by�yskutkiem splotu wielu negatywnych czynników, które wyst�pi�y w gospodarce�wiatowej w la�tach 70.i 80.Najistotniejszym, obiektywnym czynnikiem, którymia� wp�yw na bez ma�a wszystkie kraje, by� wzrost cen ropy naftowej w latach1973-1974 i 1978-1979.Dla nienaftowych krajów rozwijaj�cych si� oznacza�o towzrost wydatków na import ropy z 4% do 20% globalnej warto�ci przywozu, je�lichcia�y one utrzyma� tempo rozwoju gospodarczego.Wiele z tych krajów,szczególnie te, które stosunkowo niedaw�no (w latach 60.) uzyska�y suwerenno��polityczn�, traktowa�y konieczno�� utrzymania rozwoju gospodarczego wkategoriach presti�u politycznego, od którego zale�a�o rów�nie� utrzymanie si�przy w�adzy rz�dz�cych elit czy re�imów.St�d pa�stwa te zdecy�dowa�y si�utrzyma� zakupy ropy naftowej na nie zmienionym poziomie, maj�c za podstaw�kredyty zagraniczne.Wzrostowi zad�u�enia w d�u�szym okresie sprzyja�a sytuacja na rynku surowcowym.Pocz�tkowo ceny surowców ros�y, a towarzyszy�y temu pesymistyczne prognozyzwi�zane z ograniczeniami poda�y (chodzi�o o szczup�o�� zasobów niektórychsurowców); zach�ca�o to kraje rozwijaj�ce si� do inwestycji surowcowych.Naprze�omie �at 70.i 80.surowcowe terms of trade krajów rozwijaj�cych si�uleg�y pogorszeniu; by� to okres rozpocz�cia sp�at zaci�gni�tych kredytów.Zjawisko to pot�gowa�a panuj�ca do pocz�tku lat 80.w �wiecie uprzemys�owionymrecesja, która obni�a�a popyt na surowce.Do wzrostu ci�aru zad�u�e�niaprzyczyni� si� równie� wzrost stopy procentowej kredytów, co by�o m.in.zwi�zane z inflacj�, a co jednoznacznie realnie zwi�ksza�o obci��eniegospodarek wielu pa�stw d�u�gami.W podobnym kierunku oddzia�ywa�y wahaniakursów walutowych.Obni�a� to mog�o wp�ywy z eksportu surowców, je�li kursywalut, w których by�y wyra�one ceny surowców, spada�y, a kursy walut, na któreopiewa�o zad�u�enie, ros�y.Nale�y tak�e zwróci� uwag� na relatywn� �atwo�� zaci�gania kredytów nami�dzynarodowym rynku finansowym w latach 70., gdy panowa�y jeszcze niskiestopy procentowe.Obfito�� wiatowej p�ynno�ci finansowej wyst�puj�ca wsystemie banków komercyjnych, wynikaj�ca z recyrkulacji dochodów krajówarabskich z eksportu ropy naftowej, doprowadzi�a do zani�ania i z�agodzeniakryteriów udzielania po�yczek.W wielu wypadkach to nawet bardziej bankomzale�a�o na udzielaniu po�yczek ni� samym kredytobiorcom.191Do spot�gowania skutków niekorzystnych warunków zewn�trznych przyczynia�a si�cz�sto sama polityka gospodarcza pa�stw rozwijaj�cych.Wysokie tempo wzrostugospodarczego osi�gano nieraz kosztem du�ych deficytów bud�etowych, a wkonse�kwencji inflacji.Nie zach�ca�o to na d�u�sz� met� do inwestycji idoprowadzi�o do zjawiska ucieczki kapita�u rodzimego z wielu krajów, np.Ameryki �aci�skiej.Zaci��ganie kredytu wydatkowano na finansowanie importukonsumpcyjnego (�ywno��), in�westycje, które wielokrotnie nie mia�y charakterurozwojowego i utrwala�y niekorzystn� struktur� gospodarcz� ".Wreszcie elitypolityczne wielu krajów u�ywa�y po�yczek nie�zgodnie z deklarowanymprzeznaczeniem, tj.na rozbudow� armii b�d� wielkie projekty rozbudowyinfrastruktury.Znacz� cz�� po�yczek zosta�a te� skonsumowana przez mniejwydajny sektor pa�stwowy.Je�li chodzi o struktur� zad�u�enia krajów rozwijaj�cych si�, to wraz z up�ywemczasu mo�na by�o obserwowa� zwi�kszanie si� roli wierzycieli prywatnych wca�kowi�tej wielko�ci zad�u�enia do prawie 65% w roku 1980".Fakt ten o tylemóg� mie� znaczenie dla d�u�ników, i� wierzyciele prywatni z regu�y s� bardziejrestryktywni w podej�ciu do problemu negocjacji zwi�zanych z terminarzem sp�at(nie godz� si� np.na przesuwanie sp�at odsetek), a udzielane kredyty, równie�na refinansowanie starych d�ugów, s� z regu�y dro�sze.Dopiero kryzys meksyka�ski uzmys�owi� rz�dom wielu pa�stw wierzycielskich skal�zagro�enia konsekwencjami kryzysu zad�u�eniowego; mówi�o si� nawet o swoi�stejbombie zad�u�eniowej.St�d w latach 80.pojawi�o si� kilka propozycji rz�dowychi mi�dzynarodowych, które nie ogranicza�y si� tylko do prostej restrukturyzacjii refi�nansowania zad�u�enia.Oznacza�o to, i� równie� pa�stwa wierzycielskies� gotowe ponie�� pewne koszty zwi�zane z redukcj� zad�u�enia, a niektóre bankikomerycyjne uzna�y, i� lepiej oddzyska� przynajmniej cz�� udzielonychkredytów, ni� nie zobaczy� pieni�dzy w ogóle.Wyrazem tej polityki by�ospisanie cz�ci d�ugów na straty.Jedno�cze�nie równie� sam rynek finansowywykszta�ci� nowe instrumenty, które czyni�c z d�ugów przedmiot obrotumi�dzynarodowego (tzw.handel d�ugami), wskazywa�y na rynkowe sposoby itechniki redukcji zad�u�enia.Plan Bakera i Brady'ego to dwie najszerzej znane propozycje rozwi�zania kryzysuzad�u�eniowego na skale mi�dzynarodow�.Pierwszy (1985 rok) by� wspólnymprzed�si�wzi�ciem MFW, Banku �wiatowego i banków komercyjnych.Zak�ada� onwspoma�ganie proeksportowych programów restrukturyzacyjnych w krajachzad�u�onych po�przez dop�yw nowych kredytów [ Pobierz całość w formacie PDF ]

download | pobieranie | ebook | pdf | do ÂściÂągnięcia

Archiwum