David, Stanley Mikroekonomia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W kra�cowych przypadkach ruch od A do B' oznacza tylko wzrost ceny,a ruch od A do B" � tylko wzrost ilo�ci.4.9.Kto naprawd� p�aci podatek?Przez swe wydatki i podatki pa�stwo wp�ywa na alokacj� zasobów w gospodarce.Ak-cyza na�o�ona na papierosy ogranicza ich zakupy, co przyczynia si� do poprawystanuzdrowia ludno�ci.Opodatkowanie benzyny zmniejsza zanieczyszczenie �rodowiska,chocia� jest niemile widziane przez u�ytkowników samochodów.Pobieraj�c podatkidochodowe, pa�stwo wp�ywa na wielko�� poda�y pracy.Podatki budz� mieszaneuczucia w gospodarce rynkowej i wywieraj� g��boki wp�yw na alokacj�ograniczonych zasobów.Na pocz�tku rozwa�ymy podatek kwotowy od towaru, np.5 � za butelk� wódki,Poka�emy, jak efekt podatku zale�y od nachylenia krzywych poda�y i popytu.Potemrozszerzymy nasze rozumowanie na podatek ad valorem, który jest liczony wprocen-ach od ceny danego dobra.W Wielkiej Brytanii obowi�zuje stawka VAT w wysoko�ci17,5% na wi�kszo�� dóbr lub us�ug.Podczas gdy podatki kwotowe s� zale�ne od nachylenia krzywych popytu i poda-�y podatki ad valorem lub inne procentowe podatki s� zale�ne od elastyczno�cipoda-�y i popytu, mierzonej zmianami procentowymi.Niezale�nie od sposobukonstrukcjiToiatku chcemy jednak wiedzie�, kto ostatecznie p�aci podatek.Rozk�ad podatku pokazuje, jaka cz�� podatku obci��a faktycznie nabywc�,a jaka cz�� sprzedawc�.lysunek 4.7.Rozk�ad podatkuPrzypu��my, �e cena papierosów wynosi 1 � za paczk�.Nast�pnie pa�stwo nak�a-da podatek w wysoko�ci 50 pensów za paczk�.Czy to palacze w ostatecznymrachun-ki p�ac� podatek, czy te� obci��a on producentów papierosów? Poka�emy, �e jestto-zale�nione od nachylenia krzywych popytu i poda�y.Na rysunkach 4.7 a) i b) cena p�acona przez konsumenta jest ukazana na osi pio-nowej.Poniewa� cena otrzymywana przez producenta równa si� cenie p�aconejprzeztonsumenta pomniejszonej o 50 pensów podatku, wprowadzenie podatku powodujeprzesuni�cie krzywej poda�y z po�o�enia SS do po�o�enia S1S' na obu wykresach.Za-: ferowana ilo�� zale�y od ceny otrzymywanej przez producenta.Cena ta niezmienisi� tylko wtedy, kiedy ceny p�acone przez konsumentów b�d� o 50 pensów wy�sze;oto dlaczego musimy przesun�� krzyw� poda�y w gór� o 50 pensów.Na rysunku 4.7 a), ze strom� krzyw� popytu i z p�ask� krzyw� poda�y, ci�ar po-datku jest ponoszony g�ównie przez nabywców papierosów.Punkt B jest po�o�onyprzy cenie o blisko 50 pensów wy�szej ni� punkt A.Poda� jest elastycznawzgl�demceny, a zatem ceny uzyskiwane przez producentów nie mog� si� znacznie obni�y�.Konsument p�aci 1,45 �, a producent otrzymuje 0,95 � za paczk�.Na rysunku 4.7 b), z p�ask� krzyw� popytu i ze strom� krzyw� poda�y, ci�ar po-datku ponosz� g�ównie producenci.Popyt jest elastyczny, zatem próbyprzerzuceniapodatku na konsumenta szybko prowadz� do spadku sprzeda�y.Poda� jestnieelastycz-na.Producenci jedynie nieznacznie zmniejszaj� produkcj�, mimo �e otrzymywanaprzez nich cena spad�a o prawie 50 pensów.Konsumenci p�ac� 1,05 �, aproducenciotrzymuj� 0,55 � za paczk�.Najwa�niejszym wnioskiem wynikaj�cym z tej analizy jest to, i� ostateczny roz-k�ad podatku absolutnie nie zale�y od tego, kto pierwotnie p�aci podatek.Istnienie po-datku zmienia zachowania nabywców i sprzedawców, wp�ywaj�c na cen� równowagioraz na wielko�� sprzeda�y.Efekty cenowe i ilo�ciowe podatku zale�� odnachyleniakrzywych poda�y i popytu.Rozumiej�c teraz ogóln� zasad� podzia�u obci��e� podatkowych, mo�emy j� za-stosowa� tak�e do podatków ad valorem.Musimy tylko pami�ta�, �eby porównywa�procentow� zmian� stawki podatku z odpowiadaj�cymi zmianami procentowymi po-da�y i popytu, tzn.ich e�astyczno�ciami.Kiedy popyt jest nieelastyczny, a poda� elastyczna, tak jak na rysunku 4.7 a),pod-wy�ka podatku ad valorem uderzy g�ównie w konsumentów w postaci wy�szej p�aco-nej przez nich ceny.W odwrotnej sytuacji, gdy popyt jest elastyczny, a poda�nieela-styczna, tak jak na rysunku 4.7 b), wy�szy podatek ad valorem obci��y g�ówniedo-stawców w postaci ni�szej otrzymywanej przez nich ceny.Elastyczno�ci poda�y i popytu pomagaj� nam zatem ustali� rozk�ad podatku zwi�-zanego z najcz�ciej stosowanymi rodzajami podatków, takimi jak podatek oddocho-dów osobistych (PIT), podatek od towarów i us�ug oraz podatek od zyskówprzedsi�-biorstw (CIT).Wszystkie one s� podatkami ad valorem.PodsumowanieJe�eli nie precyzujemy tego inaczej, to poj�cie elastyczno�ci popytu dotyczypro-stej elastyczno�ci cenowej popytu.Mierzy ona reakcj� wielko�ci zapotrzebowa-nia na zmiany ceny danego dobra przy niezmienno�ci cen innych dóbr i danej wy-soko�ci dochodu.Prosta elastyczno�� cenowa popytu jest wielko�ci� ujemn�, po-niewa� krzywa popytu wzgl�dem ceny jest malej�ca.Na ogó� elastyczno�� si�zmienia, w miar� jak przesuwamy si� w dó� po danej krzywej popytu.Je�eli funk-cja popytu jest lini� prost�, to elastyczno�� maleje wraz ze spadkiem ceny.Popyt nazywamy elastycznym, gdy jego elastyczno�� cenowa jest mniejsza od -1(np.-2).Obni�ka ceny powoduje wtedy zwi�kszenie sumy wydatków na zakupdanego dobra.Popyt nazywamy nieelastycznym, gdy jego elastyczno�� kszta�tu-je si� mi�dzy -1 a 0.Obni�ka ceny wp�ywa wówczas na zmniejszenie sumy wy-datków na zakup danego dobra.Przy elastyczno�ci równej jedno�ci (-1) zmianyceny nie maj� �adnego wp�ywu na wielko�� wydatków.Elastyczno�� popytu zale�y od tego, ile czasu potrzebuj� nabywcy na dostosowa-nie si� do zmienionej ceny.W krótkim okresie mo�liwo�ci substytucji s� ograni-czone.Im d�u�szy okres bierzemy pod uwag�, tym pe�niejsze jest dostosowaniei tym wi�ksza jest elastyczno�� popytu.D�ugo�� okresu umo�liwiaj�cego pe�nedostosowanie zale�y od rodzaju dobra.Mieszana cenowa elastyczno�� popytu mierzy reakcj� wielko�ci popytu na jednodobro na zmian� ceny dobra pokrewnego.Dodatnia elastyczno�� mieszana ozna-cza na ogó�, �e rozpatrywane dobra s� substytutami.Ujemna elastyczno�� mie-szana oznacza zwykle, �e dane dobra s� wobec siebie komplementarne.Elastyczno�� dochodowa popytu mierzy reakcj� wielko�ci popytu na zmian� po-ziomu dochodu, przy niezmienno�ci ceny danego dobra i cen wszystkich innychdóbr.Dobra ni�szego rz�du maj� ujemn� elastyczno�� dochodow� popytu.Wzrost do-chodu zmniejsza wielko�� zapotrzebowania na te dobra, a zarazem ich udzia�w bud�etach nabywców.Dobra luksusowe maj� elastyczno�� dochodow� wi�ksz�od jedno�ci.Wzrost dochodu zwi�ksza popyt na te dobra i ich udzia� w bud�etachnabywców.Dobra niezaliczane do dóbr ni�szego rz�du nazywamy dobrami normalnymi.Maj� one dodatni� elastyczno�� dochodow�.Dobra niezaliczane do luksusowychnazywamy dobrami podstawowymi (niezb�dnymi).Maj� one elastyczno�� do-chodow� mniejsz� od jedno�ci.Do tej kategorii nale�� wszystkie dobra ni�szegorz�du oraz cz�� dóbr normalnych, z wyj�tkiem luksusowych.Podwojenie warto�ci wszystkich zmiennych nominalnych nie wp�ywa na wielko��popytu, poniewa� nie zmieniaj� si� wówczas ani realna warto�� (si�a nabywcza)dochodów, ani relacje cen ró�nych dóbr.W analizie popytu w krajach prze�ywaj�-cych inflacj� najlepiej jest rozpatrywa� realne ceny i realny dochód, tzn.wysoko��cen i dochodów oczyszczon� z wp�ywu ogólnej inflacji.Elastyczno�� poda�y mierzy procentow� reakcj� ilo�ci towaru dostarczanej przezdostawców na zmian� ceny danego dobra o 1%.Poniewa� krzywe poda�y s� ro-sn�ce, elastyczno�� poda�y jest dodatnia.Rozk�ad podatku informuje o tym, kto ostatecznie p�aci podatek [ Pobierz całość w formacie PDF ]

download | pobieranie | ebook | pdf | do ÂściÂągnięcia

Archiwum