Staszic Stanisław Ród ludzki

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Oto pierwsza moralno�� z zabobo�stw wiar cz�eka!Pierwsza o obowi�zkach moralnych bóstw ksi�ga!Przeistoczone zwi�zki cz�owieka z cz�owiekiem,Urodzenie zrobiono cnot� lub wyst�pkiem:Dzier�com, oszustom, cz�eka poddano szcz�liwo��.Moralno�� ma tu zawsze wprzecz tych osobisto��;Musi gi�� si� do zysku dwóch wy��cznych stanów,Mie�ci w sobie prawo�� gwa�cenia niewolców.Tu cz�ek, �e si� urodzi�, przed cz�ekiem si� wstydzi.Wy��cznych stanów ��dzami, rozumem wiedzeniLudzie boj� si� prawdy; znawidz� si� samych;Mi�uj� swych tyranów, krzy�uj� przyjaznych.Skoro jest moralno�ci wy��czno�� zasad�,W obowi�zkach spór spotka� same cnoty musz�.Do ustaw moralno�ci stosowa� si� chc�cyMusi ustawnie gwa�ci� porz�dek natury.St�d co dzie� w obyczajach rosn�c przeciwie�stwaPomna�aj� nieszcz�liwych liczb� towarzystwa.Tam jedni przed drugimi na swoj� niedol�,Wszyscy razem wyrzeka� b�d� na natur�.Cz�ek wyrodny od z�ego nie rozró�ni dobra,Przestanie szuka� przyczyn swojego nieszcz�ciaW n�dzy, która koniecznym praw wy��cznych skutkiem,W samodzier�a rozbojach, w k�ótniach z samodzier�em.On wybite swe dzieci, zburzon� sw� chat�I zniszczon� ca�ego �ycia widz�c prac�,W rozpaczach swój gniew ca�y wyzionie na dewy,Im b�dzie swych wyrzuca� niedoli kojarstwo.Alboli te�, wyniós�szy swe r�ce do góry,B�dzie wzdycha� i b�dzie wo�a� w g�uche niebo.Naoko�o oszustów, zabobo�ców chciwo��W liczniejszych wier�cach wi�ksz� licz�c u�yteczno��,Nape�nia ich zazdro�ci�, wnet tych zawi�� z sob�Stanie si� ku narodom narodów zawi�ci�:Czciciele kotów wybi� chc� psa wielbicielów;Ci dr��c z z�o�ci �mier� nios� bóstwicielom wilków.Mniemania zabobo�ców, samodzier�ów stanu,Tu coraz szerzej mas� ogarnia rodzaju,Ruca w ludzi nasiono wieczne niepokoju.Kto wi�cej zabójstw zdzia�a, wi�cej ma szacunku,Na sam� s�abo�� miota sromot� i wzgard�;Na wojarstwo, na srogo�� i bój zwraca s�aw�.Z tak� odmian� w cz�eku przyrodnych stosunków,Z tym narojeniem w ludziach z czczymi jestwy zwi�zków,Zwi�kszy�y si� niezmiernie boja�ni, nadzieje;Te przesz�y a� za �ycie; straszne wzros�y ��dze:Ju� im s� znane chciwo��, nienawi��, zawzi�to��,Ju� nimi miota duma i zaciek�obo�no��,W ich sprawach � mi�osierdzie, �agodno�� i ludzko��,Z nieprzyjacio�y lito��, z niewie�ci� p�ci� grzeczno��S� wyst�pkami.Oprócz go�ciny, przyja�ni,Mi�dzy cnoty rachuj� publiczne najazdy,Okrucie�stwa, zdrady, twardo�� i �upiestwo,Zabobo�czy mord ludzi, brzydkie ludo�erstwo.Nie ma samobójstw; pe�ni� bestyjstwo, wszeteczno��,Tarasy niewiast, z nimi pokarmu oddzielno��,Czo�ganie si� �on, dzieci w przyst�pie do ojca;Juczenie �on przy ka�dym zmienianiu siedliskaS� tutejszych powszechne rodzin obyczaje.Cokolwiek jest dla oczu cz�owieka przestrachem,To mi�ym barbarzy�ców tuczesnych jest strojem.Z powi�kszeniem ��dz wi�cej w ich my�lach stosunku,Ci�glejszy wieloznacznych s�ów zwi�zek w j�zyku.Ju� znaleziony sposób, przez znaki po ska�achRozmawia� z nieprzytomnym lub przez znak po drzewach.Lecz zemsta dusz najt�sz� spr�yn�, tu s�dzi�.Innej sprawiedliwo�ci jeszcze zna� nie mog�.My�l rolnictwa zacz�a wstrzymywa� zabójstwo:U�ytek z je�ców wska�e zwyci�zcom rolnictwo,Lecz zemsta stawia im si� najwi�ksz� przeszkod�,By u�ytkowa� z je�ców z ca�� spokojno�ci�.Skoro si� zesz�y w rz�dzie pomys�ów cz�owiekaSamodzier�, b�ohorodno��, zabobon, niewola,Zaraz gotowa�y zemsta, rolnictwo tu now�W rodzaju ludzkim wielk� odmian� powszechn�.To czas, gdzie lub samodzier��, zabobon zaginieLub ród ludzki spokojnym niewolnikiem padnie.KSI�GA DZIESI�TATre�� dziesi�tej ksi�gi.�rodki i okrucie�stwa samodzier�ów dlautrzymania ludzi w niewoli; zemsta i srogo�� ludzi w niewoli przeciwsamodzier�om ko�cem uwolnienia si� spod ich jarzma; �rodki do nisz-czenia w ludziach uczucia zemsty i do robienia ich spokojnymi w nie-woli.Uwagi ogólne nad skutkami wynik�ymi dla ludzkiego rodu z zwi�zkusamodzier�ów z zabobondawcami.Skutki szczególne z tego� zwi�zkuwynik�e w stanie zabobo�stwuczycieli.Stosownie do rozkrzewionychi u�wi�conych przes�dów zaprowadzane oszustostwa przy wyroczniach.Przenoszenie si� zabobo�stwa z gajów �wi�tych do zamkni�tych gmachów.Rys pierwiastkowych najdawniejszych �wi�ty� w wierze wielbo�e�stwa(polytheisme).Pr�dko wzrasta, powszechni si�, w ko�cu niezmiern�staje si� w�adza u rz�dców zabobo�stwa; obejmuj� w swoj� moc ma�-�e�stwa, dzieci wychowanie, �ycie i �mier� ludzi i samodzier�ów; roz-ci�gaj� w�adz� nad cz�owiekiem; zagarniaj� pod swoj� moc s�dy i s�-downictwo ; w ko�cu robi� si� panami �ycia samodzier�ów i hospoda-rów; z tego wynikaj� te ostateczne w stanie zabobondawców skutki,z których natura wyprowadza w�asny ich upadek i utwarza w ich staniepierwsze ludziom uje�czonym do swobody wyj�cia.Zemsta jest czuciem ludzkiej wrodzonym naturze.Cz�owiek nie nienawidzie� swej krzywdy nie mo�e.Ni gwa�ciciel niemocen w cz�eku zniszczy� grozy,Któr� zostawia ka�dy gwa�t mu wyrz�dzony.Zemsta jest w przyrodzeniu praw cz�eka warowni�.Niewola, gdy na samym gwa�cie zasadzona,Mo�e przez wi�ksze mnóstwo zje�czy� rodzin kilka,Lecz nie potrafi w �adnym na zawsze wypadkuPrzez kilka rodzin zjarzmi� ludzkiego rodzaju.Niezad�ugo gwa�t taki przegwa�ca gwa�t wi�kszy;Mniej licznych gwa�cicieli zniszcza ród zgwa�cony.Moc istotna jest w mnóstwie.Dla rodu zje�czeniaTrzeba wprzód bezskuteczn� uczyni� moc mnóstwa,Nieczu�� w nim nienawi�� i nieczynn� zemst�,Skr�powa� wol�, zw�adn�� moc i my�le� w�adz�.To zdzia�a� prócz zabobo�stw wiar nie ma pot�gi;Bez zabobo�stw nie mog�o sta�ej by� niewoli.Wkrótce bonzy zabobo�stw z bany samodzierstwaPozna�y w spólnym wsparciu obfitsze po�ytki;Co dzie� pomna�a�y si� mi�dzy nimi zwi�zki;Co dzie� duch zabobo�czy zwi�ksza� samodzierstwa,Duch samodzierczy zmna�a� post�p zabobo�stwa.Okoliczno�ci, chciwo��, ludzkie uprzedzenia,Cho� jeszcze rzeczywi�cie zmowa nie nasta�a,Zbli�a�y coraz barziej z samodzier�mi wró�by.Robi� si�, wreszcie stan�� spisek najstraszniejszy.Tre�� takich porozumie� powzi�to w tych miejscach,Co najg�o�niejsze by�y o licznych bóstw cudach.Najcudowniejszym oddaj�c cze�� i mod�y bo�com,W r�ku s�awniejszych bonzów sk�adaj�c ofiar�,Mieli porozumienia czy w tej tre�ci zmow�:�Worogowie! Prorocy! Wy, �wi�te kap�any!Wy, których duch z bogami zawsze po��czony,Którzy z boskich objawie� poznajecie przysz�o��,Jak z rozmaitych poda� wam znana jest przesz�o��,Których rozum natchniony przenika tajnice,Równie jak wzrok przeziera wskro� góry, kamienie,Wy, w samych tylko bogach �yj�cy m�owie!Wy, którzy niebem, ziemi� i piek�em w�adacie,B�ogos�awcie nasz or� i stan samodzier�ów:On ob�aduje o�tarz najbogaciej swych bo�ców.Niech sprawa b�ohorodców b�dzie spraw� boga.Powiedzcie ludom, wmówcie, �e to uczy wiara,�e stan samodzier�ców jest bogów woli stanem,Stan ludzi niewolników � bogów przeznaczeniem.�U�yjcie wszechmocno�ci ca�ej waszych bo�cówI zniszczcie ku nam w sercu wszystkich niewolników,Ich gniewy, ich zawzi�to��, ich srogo�� i zemst� [ Pobierz całość w formacie PDF ]

download | pobieranie | ebook | pdf | do ÂściÂągnięcia

Archiwum