[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.2.„ Pan Tadeusz ” - geneza w œwietle inwokacji i epilogu, t³o historyczne,ramy czasowe.GENEZA W ŒWIETLE INWOKACJI I EPILOGU, T£O HISTORYCZNEI.Sytuacja Polaków po upadku powstania listopadowegoPowstanie listopadowe zakoñczy³o siê klêsk¹ Polaków.Nastêpstwa po przegranympowstaniu by³y powa¿ne : zosta³a ograniczona autonomia Królestwa Polskiego orazzlikwidowano polskie wojsko.Wobec Polaków stosowano liczne represje, miêdzyinnymi wprowadzono stan wojenny na okres 25 lat.Uczestników powstania zaborcywysy³ali na Sybir i konfiskowali prywatne mienie.II.Jakie przyczyny zadecydowa³y o powstaniu „ Pana Tadeusza ”?upadek powstania listopadowego,gor¹ca mi³oœæ do ojczyzny„ Litwo! Ojczyzno moja! ty jesteœ jak zdrowie,Ile ciê trzeba ceniæ, ten tylko siê dowie,Kto ciê straci³.Dziœ piêknoœæ tw¹ w ca³ej ozdobieWidzê i opisujê, bo têskniê po tobie”mówi wieszcz w „Inwokacji”têsknota za utraconym krajem dzieciñstwa :„ Dziœ dla nas, w œwiecie nieproszonych goœciW ca³ej przesz³oœci i w ca³ej przysz³oœciJedna ju¿ tylko jest kraina taka.W której jest trochê szczêœcia dla Polaka.Kraj lat dziecinnych! On zawsze zostanieŒwiêty i czysty, jak pierwsze kochanie, (.)trudne po³o¿enie emigrantów polskich na obczyŸnie :„ O tym - ¿e dumaæ na paryskim bruku,Przynosz¹c z miasta uszy pe³ne stukuPrzekleñstw i k³amstwa, niewczesnych zamiarów,ZapóŸnych ¿alów, potêpieñczych swarów[frag.z „ Epilogu ”]swary wœród emigracjiIII.Adam Mickiewicz pracowa³ nad „ Panem Tadeuszem ” od grudnia 1832 roku doczerwca 1834 roku.W tym czasie poeta zajmowa³ siê przek³adem „Giaurem” Byrona.Wyje¿d¿a³ do Szwajcarii, by pielêgnowaæ ciê¿ko chorego przyjaciela, StefanaGarczyñskiego.IV.W czasie pisania epopei Mickiewicz spotyka³ siê z przyjació³mi, czyta³ imkolejne fragmenty dzie³a.Mówi o tym w „ Epilogu ” :„ Jedyne szczêœcie, kto w szarej godzinieZ kilku przyjació³ usiad³ przy kominie,Drzwi od Europy zamyka³ ha³asów,Wyrwa³ siê z myœl¹ ku szczêœliwszym czasomI duma³, myœli³ o swojej krainie (.)I przyjaciele wtenczas pomogli rozmowie,I do piosnki rzucali mnie s³owo za s³owem.”Pocz¹tkowo zamierza³ napisaæ niewielk¹ sielankê pod tytu³em „ Szlachcic ¯egota”, ale z biegiem czasu utwór rozrós³ siê do rozmiarów epopei w dwunastuksiêgach.Jego pe³en tytu³ brzmi :PAN TADEUSZ, CZYLI OSTATNI ZAJAZD NA LITWIE.HISTORIA SZLACHECKA Z ROKU 1811 I 1812WE DWUNASTU KSIÊGACH WIERSZEM.V.Zamiarem poety by³o napisanie utworu prostego, zrozumia³ego dla ka¿degoczytelnika.Pragnienie to wyrazili w „Epilogu” :„ O, gdybym kiedyœ do¿y³ tej pociechy,Aby te ksiêgi zb³¹dzi³y pod strzechy.”VI.Akcjê epopei umieszcza poeta w roku 1811 i 1812, czyli w czasach, kiedy towielkie nadzieje na wyzwolenie ojczyzny w czasach, kiedy to wielkie nadzieje nawyzwolenie ojczyzny wi¹zali Polacy z osob¹ Napoleona i jego planowan¹ wypraw¹na Rosjê.Utwór mia³ przypomnieæ rodakom za³amanym klêsk¹ powstania listopadowego ibeznadziejn¹ sytuacj¹ w niewoli, tamte czasy, rozbudziæ nowe nadzieje.Dla emigrantów, „ w œwiecie nieproszonych goœci ”, Pan Tadeusz mia³ byæprzypomnieniem dalekiej ojczyzny.Utrwalili na zawsze obraz szczêœliwego krajudzieciñstwa.CZAS AKCJI W „ PANU TADEUSZU ” - (ramy czasowe)Jak g³osi podtytu³ dzie³a, wydarzenia w Panu Tadeuszu maj¹ miejsce w roku 1811i 1812.W „ Panu Tadeuszu ” mamy równie¿ tzw.preakcjê.Dotyczy ona wydarzeñsprzed dwudziestu laty.W czas przesz³y przenosz¹ czytelnika Gerwazy i ksi¹dzRobak, na ³o¿u œmierci.Wydarzenia z preakcji maj¹ œcis³y zwi¹zek zwydarzeniami dziej¹cymi siê w roku 1811 i 1812.Mo¿na powiedzieæ nawet, ¿eobecne ¿ycie niektórych bohaterów jest konsekwencj¹ tamtych wydarzeñ (JacekSoplica, Zosia i Tadeusz, a tak¿e - Gerwazego i Hrabiego).Zatem jakie wydarzenia tworz¹ preakcjê?- nieszczêœliwa mi³oœæ Jacka i Ewy : o¿enek Jacka z niekochan¹ kobiet¹, jejœmieræ,- walka o Konstytucjê 3 Maja,- œmieræ Stolnika Horeszki z r¹k Jacka Soplicy,- triumf targowiczan, nadanie ziem horeszkowskich rodzinie Sopliców,- wywiezienie Ewy i jej mê¿a na Sybir, ich œmieræ, osierocenie Zosi
[ Pobierz całość w formacie PDF ]