Hlasko Marek Felietony i recenzje

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Motyw takich handlowo-twórczych manipulacji jest cackiem prosty:Con�stantine musia� dla wszystkich pozosta� wolnym cz�owiekiem.Jego sercemia�o nale�e� do wszystkich kobiet, które zakupi�y bilety do kina.Bond jestinny.Jest sentymentalny, zakochuje si� bez przerwy.A jednak stoi ponadprawem.W pewnej g�upawej powie�ci historycznej, której tytu�u nie pami�tam,trafi�em na nast�puj�ce zdanie: �Ka�dy mo�e zabi�, ale tylko król jest w staniedarowa� komu� �ycie".Bond jest królem.Mo�e zabi�, ale mo�e tak�e oszcz�dzi�.Zale�y to jedynie i wy��cznie od jego widzenia rzeczy.Czasami te� tylko odjego nastroju, od tego, czy dziewczyna, z któr� sp�dzi� noc podoba�a mu si�,czy nie.Ci�gle zagro�enie �ycia, wisz�ce nad nim dzie� w dzie�, uwalnia go odwi�zów zobowi�za� moralnych.Mo�e uwodzi�, zabija�, robi� z ludzi inwalidówitp.Prawo i moralno�� - to dla innych, dla Bonda - jedynie jego w�asna wolnawola.Ma on wprost nieograniczone mo�liwo�ci finan�sowe.Je�dzi najelegantszymisamochodami, na jakie mog� sobie pozwoli� tylko milionerzy.Swojegoprze�o�onego trak�tuje jak idiot�, ale w tym przypadku trzeba mu jednakprzyzna� racj�.Producenci i autorzy scenariuszy filmów z Bondem mogli w ca�ymswoim �yciu nie przeczyta� ani jednej ksi��ki, oprócz w�asnej ksi��eczkiczekowej.Mimo to uda� im si� z wprost fenomenaln� celno�ci� strza� wdziesi�tk�.Cel jest niebywale interesuj�cy: to mit wolnego cz�owieka.St�d te�i popularno��.Nie ma w tym nic nowego (w ko�cu od dawna wiadomo, jak bardzoludzie filmu boj� si� nowego).A wi�c nic ponad stary mit o wyzwolonymcz�owieku - od Ikara, mo�e Herostratesa.Opowiadania o terrorystach ikon�spiratorach teraz powracaj� do nas, lecz w jak�e g�upiej i prymitywnejscenografii.Nie mo�emy nic na to poradzi�.Mit wyzwolonego cz�owieka b�dzietrwa� tak d�ugo jak ludzko��.W chwili obecnej uosabia go prostoduszny,sen�tymentalny szpieg.�Die Weltwoche" 17 wrze�nia 1965, ZurychZ niemieckiego prze�o�y� i opracowa� Krzysztof BodankoStraszni i �mieszniMy, którzy próbowali�my w Polsce pisa�, cz�sto zadawali�my sobie pytanie, jakte� b�dzie wygl�da�a w przysz�o�ci literatura obozu komunistycznego.Stawiali�my sobie równie� cz�sto teoretyczne pytanie: co b�dzie, kiedy pozwolisi� nam otworzy� pyski i pisa� to, co chcemy? Co prawda nie widzieli��my w�ródnas nikogo, kto by�by w stanie podo�a� temu zadaniu - napisaniu ksi��ki o epoceterroru i rozpaczy.Mówili�my sobie: jeden tylko cz�owiek, Fiodor Michaj��owicz Dostojewski, by�bydo tego zdolny.Có�, mylili�my si� wierz�c, �e w chwili uwolnienia od cenzurystaniemy si� �wiadkami zmartwychwstania literatury, która b�dzie bardziejtragiczna ni� wszystkie inne literatury �wiata.Nadszed� rok 1956, Chruszczow wyg�osi� swoj� s�ynn� mow�, odby� si� XX zjazdpartii bolszewickiej.Znowu zacz�to pisa�.Niektóre z powsta�ych wówczasutworów s� warto�ciowe, inne nie.Polacy nie stworzyli nic dobrego; wliteraturze rosyjskiej panuje powszechne i obowi�zuj�ce przekonanie, �e �my�lby�a s�uszna", a tylko �wykonanie z�e".Oczywi�cie, dopóki ta opinia obowi�zuje, powstanie powa��nej literatury nieb�dzie mo�liwe.Mówi� tu o ksi��kach i opowiadaniach, które ukazuj� si� wZwi�zku Sowieckim, g�ównie o powie�ciach o lojalnych bolszewikach, o obozach napó�nocy, o figlach p�atanych przez NKWD obywatelom sowieckim w czasach kultuStalina.W�a�nie niedawno czyta�em antologi� pod tytu�em �Wew�asnych oczach".S� to opowiadania sowieckich pisarzy wydane w j�zyku polskim.Ksi��ka nie wnosi nic nowego do naszej wiedzy na ten temat.�Ksi�ga lata", jakmówi Pismo �wi�te.Interesuje mnie szczególnie literatura sowiecka, która jest nielegalniewywo�ona i wydawana poza Rosj�.Nie dowiemy si�, jacy pisarze ukrywaj� si� podpseudonimami, które zmuszeni byli przyj��.Ale nie to jest tu istotne.Mojezdziwienie obudzi�o co� zupe�nie innego: mia�em nadziej� zetkn�� si� zliteratur� tragizmu i zasad moralnych, z opowia�daniami o walce i wyrokachskazuj�cych.Wysz�o inaczej - we wszystkich opowiadaniach przewa�aj� elementy groteski inieprawdopodobie�stwa.W jednym z nich wyst�puje m�ody cz�owiek, który twierdzi, �e potrafi zap�adnia�kobiety w sposób gwarantuj�cy synów.Tytu� innego opowiadania brzmi �Czyistnieje �ycie na Marsie?"W trzeciej historii m�ody ch�opak wo�a do dr�cz�cego go przes�uchaniem s�dziego�ledczego: �Rozmawiajcie ze mn� grzeczniej.Jestem tylko podejrzany, a nieskazany".S�dzia �ledczy u�miecha si� �agodnie, bierze ch�opaka pod rami� iprowadzi do okna, za którym rozci�ga si� Plac Czerwony.Stoj� tak chwil� ipatrz� na nieprzebrane t�umy spiesz�cych ludzi.W ko�cu s�dzia stwierdza: �Citam na dole s� podejrzani, ale ty, ty jeste� ju� skazany."Jeste�my �wiadkami zjawiska, które - cho� jest osobliwe - to nietrudno jezrozumie�.Istnieje taki stopie� grozy, przy którym traci ona swój tragizm idzia�a jedynie �miesznie i odra�aj�co.Wcale nie jest powiedziane, �e widzowie ogl�daj�cy w kinie na przyk�ad �Cen�strachu" dziko si� za�miewaj�, tylko dlatego, �e Peter Van Eyck ko�czy goleniew ci�arówce, przy tym opiera ty�ek na dwóch tysi�cach litrów nitrogliceryny,by nied�ugo potem - �wie�o ogolony i pachn�cy wod� kolo�sk� - polecie� wza�wiaty.Tak samo jest z proz�; istnieje pewna granica realizmu, której przekroczeniemusi poci�gn�� najbardziej tragiczn� spraw� w �mieszno�� [ Pobierz całość w formacie PDF ]

download | pobieranie | ebook | pdf | do ÂściÂągnięcia

Archiwum