[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.OKUPACJA HITLEROWSKA W Inowroc³awiu ( 1939 r.)Po zajêciu Inowroc³awia hitlerowcy pa³aj¹c nienawiœci¹ do wszystkiego copolskie nie tylko brutalnie odnosili siê do ludzi, którzy stawiali im zbrojnyopór, ale nawet niszczyli budynki, pomniki i zabytki kultury.W wyniku tejakcji zburzony zosta³ budynek szko³y wydzia³owej, w którym broni³a siê polskam³odzie¿, oraz pomnik marsza³ka Józefa Pi³suckiego, nastêpnie bo¿nica ¿ydowskana placu przy ul.Solankowej, budynek lo¿y masoñskiej przy ul.Solankowej,pomnik Jana Kasprowicza, pomnik Powstañców Wielkopolskich, pomnik dr ZygmuntaWilkoñskiego.Zniszczone zosta³y eksponaty Muzeum Regionalnego KujawZachodnich, ksiêgozbiory biblioteki miejskiej i bibliotek ró¿nych stowarzyszeñ,czêœciowo mury koœcio³a wznoszonego przy ul.Sienkiewicza oraz ca³y szereginnych obiektów.Wydawnictwa “Dziennika Kujawskiego” i innych miejscowych gazet i czasopismpolskich przesta³y istnieæ.W nocy z 22 na 23 paŸdziernika 1939 r.W miejscowym wiêzieniu hitlerowcyzamordowali 56 Polaków osadzonych jako zak³adników, a wœród nich prezydentamiasta Inowroc³awia Apolinarego Jankowskiego, wiceprezydenta W³adys³awaJuengsta, dzia³acza ruchu lewicowego Stanis³awa Kie³basiewicza, wielunauczycieli i inteligentów.Oprócz tego 30 osób ciê¿ko poraniono.Cia³apomordowanych zakopano w rowach przeciwlotniczych tu¿ za wiêzieniem.22paŸdziernika 1945 r.zosta³y one uroczyœcie pochowane na cmentarzu parafiiMatki Boskiej.Rozpoznano 29 zw³ok.Reszta by³a tak zmasakrowana, ¿e nie mo¿naich by³o zidentyfikowaæ.Mord dokonany przez hitlerowców z 22 na 23 X 1939 r.Odbi³ siê g³oœnym echem naca³ym œwiecie.Z oburzeniem mówi³ o tym w parlamencie ówczesny premier WielkiejBrytanii Winston Churchill.5 listopada 1939 roku po przetrzymaniu w wiêzieniu inowroc³awskim, wywieziono150 osób ( nauczycieli, ksiê¿y, dzia³aczy, robotników, w³aœcicieli ziemskichwœród których by³ znany dzia³acz i ksiêgarz Stefan Knast ) z Inowroc³awia iokolic do gniewkowskich lasów i rozstrzelano.Na przedmieœciu B³onie w Inowroc³awiu hitlerowcy stworzyli “Wiêzienie policyjnepolicji bezpieczeñstwa i obóz pracy wychowawczej”.By³ to bardzo ciê¿ki obózkoncentracyjny, w którym przebywa³o tysi¹ce ludzi i wielu z nich ju¿ nigdy niepowróci³o do swych domów.Wiêzieni byli nie tylko Polacy, lecz tak¿e ¯ydzi,Cyganie, ujêci zbiegowie z obozów jenieckich - Rosjanie, Anglicy, Francuzi anawet i antyfaszyœci Niemieccy.Przeciêtnie w obozie przebywa³o 1 000 osób, a przez ca³y okres okupacjiprzesz³o oko³o 10 000 wiêŸniów.Warunki obozowe by³y bardzo ciê¿kie i z tegopowodu dziennie umiera³o 3 - 6 osób.W obozie tym zmar³ I- wszy prezydentInowroc³awia dr Józef Krzymiñski, którego zw³oki pochowano na cmentarzu Œw.Miko³aja.W listopadzie 1939 roku rozpoczêta zosta³a akcja wysiedlania Polaków.Dotknê³aona oko³o 18 000 mieszkañców Inowroc³awia.Na przymusowe roboty do Niemiec wywieziono ponad 5 000 osób, w tym du¿a liczbadzieci i m³odzie¿y.W czasie okupacji ¿ycie polskie ca³kowicie zosta³ozahamowane, a miasto, podobnie jak podczas zaboru pruskiego w latach 1904—1918,nazywa³o siê Hohensalza.Zniszczonych zosta³o wiele budynków mieszkalnych,hotel “De Rome” , apteka “Pod Or³em” , kino “As” , koszary przy ul.Dworcowej.Uszkodzony zosta³ dworzec kolejowy i zak³ady pracy.Nie zwa¿aj¹c na przeœladowanie i represje, mieszkañcy Inowroc³awia i okolicbrali czynny udzia³ w ruchu oporu.Prowadzili tajne nauczanie , stosowalisabota¿ i walczyli na ró¿nych frontach o wyzwolenie i lepsz¹ przysz³oœæ.Podczas okupacji, w Inowroc³awiu dzia³a³a nielegalnie organizacja PolskiegoCzerwonego Krzy¿a.Wspomaga³a ona materialnie i duchowo uwiêzionych Polaków iich rodziny.PCK prowadzi³a te¿ kurs szkolenia sanitariuszek.Niestety policjahitlerowska wpad³a na trop tej organizacji i prawie wszystkie uczestniczkikursu zosta³y aresztowane i przewiezione do obozu koncentracyjnego wRavensbruk.Na terenie Inowroc³awia dzia³a³a organizacja polska “Ojczyzna”,Wielkopolska Organizacja Wojskowa ( WOW ), Szare Szeregi.W ¯upie Solnej o¿ywion¹ dzia³alnoœæ polityczn¹ prowadzi³a dobrze zorganizowanai œwietnie zakonspirowana grupa komunistyczna.Wyzwolenie Inowroc³awia nast¹pi³o w dniu 21 stycznia 1945 r.Dziêki ArmiiRadzieckiej, pod naporem której po krótkich walkach hitlerowcy opuœciliInowroc³aw i okolice
[ Pobierz całość w formacie PDF ]