Neale J.E. Elżbieta I

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Flota angielska mia�a nie dopu�ci� do po��czenia si�Hiszpanów z Parm� oraz uniemo�liwi� im ustanowienie bazy operacyjnej na wyspieWight, co najprawdopodobniej le�a�o w ich zamiarach.Obie floty spotka�y si� 21lipca i zacz�y ruchom� walk� w Kanale.Hiszpanów zmuszono do op�yni�cia wyspyWight.Stopniowo oskubywano ich z piórek.Wieczorem 27 Armada stan�a nakotwicy w pobli�u Calais, wci�� jeszcze wzgl�dnie ca�a, ale ju� nadgryziona itroch� zdemoralizowana.Nast�pnej nocy okr�ty hiszpa�skie musia�y opu�ci�miejsce postoju, pop�dzone przez brandery, za� nazajutrz nast�pi�a pe�nakonfuzja.Hiszpanie walczyli bohatersko, lecz Anglicy278KL�SKA ARMADYzdobyli panowanie, wyp�dzili ich definitywnie z Kana�u, przekre�laj�c wszelkienadzieje na po��czenie z Parm�, i gdyby nie nag�y szkwa� oraz opatrzno�ciowazmiana kierunku wiatru, wzi�liby prawdopodobnie do niewoli oko�o pi�tnastuokr�tów, reszt� za� zniszczyli na brzegach Zelandii.W tej sytuacji okr�tyhiszpa�skie, po olbrzymich stratach, bardzo uszkodzone ogniem dizia�, bez wodyi zapasów uciek�y na pó�noc przed wiatrem i usi�owa�y dotrze� do Hiszpaniiop�ywaj�c Szkocj� od pó�nocy i Irlandi� od zachodu.Wiele okr�tów uleg�orozbiciu, wi�kszo�� o�nierzy, którzy uratowali si� od utoni�cia, wyci�to wpie�.Niespe�na po�owa wielkiej Armady wróci�a do Hiszpanii.Anglicy niestracili nawet �ódki.A tymczasem na l�dzie Burghley, Walsingham i inni pracowali niestrudzenie.Sporz�dzali kosztorysy, rachowali, zmuszali niezbyt elastyczny skarb królewskido niezwyk�ej rozci�gliwo�ci, za�atwiali korespondencj� floty i armii l�dowej,zamawiali zaopatrzenie, przekazywali wsz�dzie rozkazy.Bior�c pod uwag� zasobykorony, bezprzyk�adna wielko�� floty oraz przekraczaj�ce wszelkie przewidywaniazu�ycie prochu, nale�y przyzna�, �e osi�gn�li wyniki zadziwiaj�ce.Oczywi�cieby�y niedoci�gni�cia, na które g�o�no skar�yli si� porywczy wojskowi ipolitycy, �aden jednak inny kraj nie przezwyci�y�by tego rodzaju kryzysu ztak� energi�, pomys�owo�ci� i sprawno�ci�.Gdy Armada zbli�a�a si� do brzegów Anglii, El�bieta porzuci�a wszelkie wahaniai my�li o pokoju.Na fali powszechnego entuzjazmu wznios�a si� na wy�ynywielko�ci.Robert, syn Burghleya, pisa�, jak wspaniale si� zachowa�a nawiadomo��, �e dosz�o do spotkania obu flot: "Serce ro�nie, kiedy si� widzi, jakwielkoduszna i nieustraszona jest Najja�niejsza Pani." S�owa, którymi si�zwraca�a do Leicestera, on natychmiast rozpowszechnia�, by podnie�� ludzi naduchu.Sformowano dwie specjalne armie, jedn� pod pa�acem Sw.Jakuba, bychroni�a osob� królowej, i drug� pod Tilbury, by stawi�a pierwszy opór wprzypadku l�dowania nieprzyjaciela."Przyjemnie by�o patrze� na �o�nierzymaszeruj�cych ku Tilbury, na ich radosne miny, dzielne s�owa i gesty, jakta�czyli i podskakiwali na ka�dym postoju." Podobno pu�k z Dorset ofiarowa�pi��set funtów za wej�cie w sk�ad ochrony królowej.Armada zosta�a co prawdapokonana, ale przez pewien czas liczono si� z tym, �e Parma spróbuje dokona�inwazji.Z jego trudnego po�o�enia nie zdawa� sobie sprawy nawet znakomitystrateg morski Drak�.W takiej to sytuacji, cho� niektórzy obawiali si� o jej bezpie-279WOJNAcze�stwo, El�bieta postanowi�a odwiedzi� w Tilbury armi� dowodzon� przezLeicestera.Kiedy w sekrecie powiadomi�a go o swych zamiarach, pisa�: "Zacna,kochana królowo, nie zmieniaj swego postanowienia." �smego sierpnia "zkrólewsk� stanowczo�ci� i wi�ksz� ni� niewie�cia odwag�.na podobie�stwojakiej� w�adczyni Amazonek przejecha�a przez ca�� armi�".Do kl�cz�cych imodl�cych si� za ni� �o�nierzy wo�a�a: "Niech was wszystkich Bóg b�ogos�awi."Nast�pnego dnia z bu�aw� w r�ku, na wspania�ym rumaku, przygl�da�a si� grzewojennej, po czym odby�a przegl�d wojsk.Przemówienie, które wyg�osi�a do swych�o�nierzy, nie ma sobie równego:"Ukochani moi, ludzie zatroskani o nasze bezpiecze�stwo namawiali nas, �eby�myunikali zbrojnego t�umu w obawie przed zdrad�.Ale zapewniam was, niechcia�abym �y�, gdybym mia�a nie ufa� memu wiernemu, kochaj�cemu ludowi.Niechboj� si� tyrani.Bóg mi �wiadkiem, �e zawsze dba�am o to, by g�ównym �ród�emmej si�y i bezpiecze�stwa by�y wierne serca i dobra wola moich poddanych; idlatego znalaz�am si� w�ród was, tym razem, jak widzicie, nie dla odpoczynku irozrywki, lecz w wirze i najgor�tszym ogniu bitwy, by �y� lub umrze� w�ród was,by polec nawet w prochu za mego Boga, za moje królestwo, za mój lud, mój honori krew.Wiem, �e mam cia�o s�abej i bezbronnej kobiety, ale serce i odwag�króla, króla Anglii, i nigdy nie pozwol�, by Parma lub Hiszpania, lubjakikolwiek inny w�adca europejski �mia� wedrze� si� w granice mego królestwa.Sama chwyc� za bro�, sama b�d� waszym genera�em, s�dzi� i szafarzem nagród dlaka�dego, kto si� odznaczy na polu bitwy, lecz nie dopuszcz�, by�my z mojej winyokryli si� nies�aw�.Wiem, �e ju� gotowo�ci� zas�u�yli�cie na nagrody i korony;zapewniam was s�owem panuj�cego, �e je otrzymacie."Wojsko odpowiedzia�o pot�nym okrzykiem.Tego� dnia w po�udnie, gdy El�bietajad�a obiad z Leicesterem, nadesz�a wiadomo��, �e ksi�� Parmy zamierzawyruszy� na wiosn�.Wpad�a wówczas na koncept, �e honor nie pozwala jej wróci�do Londynu, jak d�ugo zachodzi mo�liwo�� pojawienia si� nieprzyjaciela."Widziwi�c jego lordowska mo��, �e tutaj rodzi si� odwaga" - pisa� Walsing-ham.Demobilizacja floty i armii odbywa�a si� ze zbytnim, jakby si�280DEMOBILIZACJA WOJSK ANGIELSKICHmog�o zdawa�, po�piechem: tak zreszt� uwa�ali wojskowi, którym dogadza�opobieranie �o�du.Jakby nagle entuzjazm królowej ust�pi� miejsca dawnemusk�pstwu.Burghley zwi�le przemówi� w jej obronie: "Wydawanie pieni�dzy wew�a�ciwym czasie jest m�dro�ci�; przeci�ganie wydatków bez rzeczywistejkonieczno�ci trzeba pó�niej odpokutowa�." El�bieta by� mo�e s�dzi�a, �e troch�ryzykuje - w rzeczywisto�ci nic nie ryzykowa�a - ale stawia�a na szcz�liwylos, by oszcz�dzi� w�asne i narodu pieni�dze i móc sp�aci� d�ugi.Nie na pró�noobiecywa�a wojsku pod Tilbury, �e otrzyma ono nale�ny �o�d.Chronicznym b��demprywatnej i publicznej gospodarki by�o nieregularne i tylko cz�ciowe p�acenies�u��cym, a szczególnie �o�nierzom.Stany holenderskie uwa�a�y, �e bardzodobrze wywi�zuj� si� ze swych zobowi�za�, gdy w ci�gu roku wyp�aca�ysze�ciomiesi�czne pobory, za� najemnicy w Niderlandach i w Niemczech uwa�ali zawielkie szcz�cie by� na �o�dzie królowej angielskiej.Z przykro�ci� jednaktrzeba stwierdzi�, �e o ile w walce z Armad� pad�o zaledwie stu �o�nierzy, otyle epidemia, która pó�niej szala�a we flocie, poch�on�a tysi�ce.Nie by�o wtym zreszt� nic nadzwyczajnego; choroby dziesi�tkowa�y równie� Hiszpanów.W tych wielkich zmaganiach chodzi�o o wysok� stawk�, o przysz�o��protestantyzmu.W ca�ym �wiecie chrze�cija�skim protestanci i katolicy modlilisi� za rycerzy swej wiary, w nich pok�adali nadziej�, o nich si� obawiali.Wprzeddzie� kl�ski Armady powtórnie og�oszona zosta�a ekskomunika El�biety, apod nazwiskiem kardyna�a angielskiego Allena, za�o�yciela seminarium w Douai,ukaza�a si� broszura: Napomnienie arystokracji i ludu Anglii oraz Irlandii wzwi�zku z obecnymi wojnami, wzywaj�ce do wykonania wyroku Jego �wi�tobliwo�ci [ Pobierz całość w formacie PDF ]

download | pobieranie | ebook | pdf | do ÂściÂągnięcia

Archiwum