[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Komuniaswiecka zachowala sens symboliczny jedynie w zwyczajach zwiazanych z roznymiswietami i w uroczystosciach biesiadnych.IV.Obrzedy przejscia i inicjacji.1.Roznorodnosc przejsc.W spoleczenstwach dawnych i tradycyjnych istnial zespol ceremonii, swiat orazprob okreslanych przez folkloryste A.Van Geneppa pojeciem obrzedy przejscia.Zyc - to wciaz rozpadac sie i powstawac, zmieniac stan i forme, umierac iodradzac sie, dzialac a potem zatrzymac sie, poczekac i odpoczac, aby znowuzaczac dzialanie, ale inaczej.Zawsze pojawiaja sie nowe granice doprzekroczenia: pory roku, miesiace lub noce, czas narodzin, mlodosci, wiekudojrzalego, starosci, smierci, a takze granica nastepnego zycia dla tych,ktorzy wierza w reinkarnacje.Van Genepp staral sie odkryc (lub odnalezc) roznorodne formy tych obrzedow,czerpiac z lokalnych swiadectw, z tradycji ustnej (opowiadania i legendy) orazz obserwacji licznych istniejacych jeszcze na poczatku wieku przykladow.Nierzadko byly to kombinacje elementow laickich i sakralnych, poganskich ichrzescijanskich.Obrzedy przejscia dotyczyly zmiany wieku i statusu spolecznego jednostek wtrakcie calego zycia (narodziny, dojrzewanie, slub), przemijania czasu (nowyrok, pora roku, now) lub zmian miejsca (przejscie rzeki czy przeleczy), a nawetprzekroczenia progu (domu, wiezy).Zachodza najczesciej w trzech etapach.Najpierw nastepuje rozlaka, potem oczekiwanie i integracja.Przejscie i stawanie sie sa zrodlem wiekszego lub mniejszego niepokoju, ktorymusi zostac pokonany zarowno przez jednostke, jak i spolecznosc.W obrzedachprzejscia chodzi przede wszystkim o oczyszczenie aktu stawania sie (odwolaniedo wody, ognia, krwi lub ich symboli), jak i przywrocenie rownowagi zachwianejw wyniku zmiany.Czesto towarzysza im zachowania nasladujace lub symbolizujaceaktualne wydarzenia (np.podniesienie panny mlodej, polaczenie rak, wymianaobraczek miedzy malzonkami).Chorobe takze zwyklo sie traktowac jako okres oczekiwania zwiazany zespecyficznymi rytualami zmierzajacymi do przywrocenia normalnego stanu, czylizdrowia.Nie mozna jednak traktowac tych praktyk jedynie jako swiadectwa zmiany miejscalub statusu, gdyz wiekszosc z nich pelni role inicjacyjna, tzn.umozliwiaprzekazywanie doswiadczen oraz dostep do tajemnicy i sacrum.Wspolczesnespoleczenstwo uproscilo znaczna czesc tych obrzedow, ktore rownoczesnieprzeszly silniejsza lub slabsza laicyzacje.Niektore popadly w zapomnienie zpowodu zmiany obyczajow i pojec.Jest to szczegolnie widoczne w przypadkuobrzedow meskiej i zenskiej inicjacji oraz rytualow, ktore ustalaly kontaktymiedzy plciami.Inne obrzedy utrzymaly sie, szczegolnie te, ktore wyznaczajakolejne etapy ludzkiego zycia.2.Narodziny.W dawnych spoleczenstwach narodzinom towarzyszyl zespol wierzen zwiazanych zpochodzeniem dzieci.Czesto uwazano, ze sa one powtornym wcieleniem przodkow,poniewz zycie i smierc wiazano scisle z pokrewienstwem (po mieczu i pokadzieli).W sklad obrzedow wchodzily zachowania symbolizujace oczyszczenie przed i poporodzie, ulatwienie trudnego porodu, przeblaganie losu noworodka oraz pamiecitego, ktorego byl wcieleniem.Przyznanie imienia noworodkowi nadawalo mutozsamosc i okreslalo pochodzenie.W wielkich religiach - chrzescijanstwie i islamie - tego typu obrzedy iwierzenia utrzymaly sie, ulegajac jednoczesnie wiekszym lub mniejszymprzemianom.Poprzez ceremonie chrztu w chrzescijanstwie dziecko wchodzi wswiety zwiazek z Bogiem i staje sie czlonkiem Kosciola - z pomoca swietego,ktorego imie nosi oraz przy wspoludziale rodzicow chrzestnych.W spoleczenstwie tradycyjnym elementy poganskie czesto mieszaly sie zchrzescijanskimi, widac to np.we wspolistnieniu legend o dobrych i zlychwrozkach obecnych przy narodzinach oraz wiary w aniola stroza czy osobistegodemona
[ Pobierz całość w formacie PDF ]