Gornicki L. Dworzanin polski

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Powiedzia� pan Myszkowski: Z grubym a ze znacznym b�aze�stwem wyjecha�e� tu w.m.na plac, jakoby nie móg� jeden g�upie pocz�� sobie, mimo t� tak� widom�prostot�: a za w.m.niewiesz, i� ob��dy nie s� wszytki jednakie, mo�e to by�,i� sie strzyma cz�owiek tego szale�stwa jasnego, jako to, o którym w.m.powiedasz, i� nie b�dzie ta�cowa� po ulicy, a tego sie nie strzyma, aby samsiebie nie chwali� bezpotrzebnie a od rzeczy, abo i�by sobie w czym wszetecznienie pocz��, abo i�by czasem nie powiedzia� jakiego s�ówka, rzkomo barzotrefnie, ano i� nic na czas, �aden sie onemu nie roz�mieje.Jako� te g�upiepost�pki cz�stokro� bywaj� czymsi pokryte, i� ich ten sam nie obaczy, kogouwiod�, je�li sie im z wielk�, pilno�ci� nie przypatrzy.A co rozum cz�owieczy,a rozs�dek dla wiela przyczyn nie dobrze dojrzy, to dopiero, kiedy wst�pi w naschciwo�� zbytnia czestki prawic nic nie widzi, bo ka�dy rad sie s tym popisuje,co rozumie o sobie, i�by umia�, ma�o sie o tym pytaj�c, takli jest, czyli nie,jako o sobie rozumie.A tak maj�c sie w tym Dworzanin dobrze sprawowa�,potrzeba mu najwi�cej jakiej� rostropno�ci i baczenia, czo przed czym obra�,przy czym przesta�, czego zaniecha�; co jest mniejszego, co wi�tszcgo wrzeczach tych, których przyby�, abo uby� mo�e, i�by zna�, czo jest na czas, aco nie.Oto� chocia Dworzanin b�dzie tak dobrego baczenia, i� pozna jaka miedzyczym jest rozno��, jednak nie mo�e to by�, aby mu nie �atwiej przysz�o doj��tego, czego pragnie, kiedy mu sie jak� regu�k� oczy otworz�, a droga siepoka�e, i miejsca, na których sza�cowa� sie b�dzie mia�, ni�, gdyby sie wszytkotak nie dziel�c na rozs�dek a baczenie jego pu�ci�o.Rzecz tedy pana Kryskiegowczorajsza, m�dra, szyroka, i dostateczna oko�o tego, co ma mie� i umie�Dworzanin, uczyni�a we mnie wielk� boja�� i w�tpienie, abym temu, co na mi� J.M.pan Lubelski w�o�y� raczy�, tak zdo�a� móg�, jako wczora pan Kryski swemuzdo�a�, to jest, aby sie uszom w.ni.uczonym dosy� ssta�o; ale wdy abym jakomog�c uczcsnikiem by� chwa�y pana Kryskiego, ktemu chc�c by� pewien, i� w tymacz nic �le sobie nie poczn�, kiedy sie w niczym jemu nie sprzeciwi�; tedy takoko�o �lachectwa, jako dowcipu, urody, wdzi�czno�ci i inych przymiotów, któreDworzaninowi pan Kryski naznaczy�, na wszytko zezwalam, a tego dok�adam, i� kunabyciu prawdziwej chwa�y i dobrego mniemania u ka�dego, a �aski u tego pana naczyim dworze b�dzie, potrzeba tego Dworzaninowi, aby siebie sam, obyczaje swe,i �ywot umiarkowa�, i w pewn� rez� wstawi� umia�, a u�y� móg� na dworze tychdarów, które mie� b�dzie bez zawi�ci: co jako jest rzecz trudna, st�d to zna�mo�emy, i� rzadki kto ku tej doskona�o�ci przyszed� kiedy, bo poprawdzie sprzyrodzenia to ma ka�dy cz�owiek, i� radniej pogani, gdy co �le, ni� pochwali,gdy co dobrze; a jest w drugich jaka� z�o�� przyrodzona, i� chocia znaj�jawnie, �e to jest dobre, czo widz�, jednak sadz� sie gwa�tem na to, aby w tymtak k�kol nale�li, abo co podobnego do k�kolu.A przeto Dworzanin niechajb�dzie w tym, czo pocznie, ostro�ny, w mowie i w uczynku rostropny, niechaj sienie telko o to stara, aby jego godno�� i przymioty by�y osobne, ale te�, abysposób �ycia jego zgadza� sie z godno�ci�, aby zawdy by� jednaki, a wewszytkich rzeczach nie by� nigdy od siebie rozny.Lecz s tych wszytkich swych godno�ci i przymiotów niechaj uczyni jedne mass�,tak, i�by ka�da sprawa jego pachn�a wszytkimi cnotami, jako Stoikowiepowiedaj�, i� m�dremu to nale�y.Aczkolwiek w ka�dym uczynku jest jedna g�ównacnota, wszako� tak sie s sob� wszytki cnoty poplot�y, �e ich rozerwa� trudno, itak splecione ku jednemu ko�cu bie��, a do ka�dej gruntownej sprawy wszytki siezgodzi� mog�.A tak trzeba, aby ich Dworzanin umia� u�y�, bo i� cnoty zdadz�sie czasem jakoby miedzy sob� by�y przeciwne, kiedy je pospo�u, jako na sztychupostawi, jedna drug� zdobi� b�dzie; jako dobry malarz cieniem wysadzi rzecz iuczyni j� obl�, a jasno�ci� poda na dal�, na g��bi�, zni�y, skróci pod�ugpotrzeby; owa k�adzieniem roznych farb Jednej rzeczy drug� wspiera.I umiej�c,a wiedz�c, gdzie co przeciwko czemu po�o�y�, to, co chce, oczom ludzkim uka�e.St�d�e owo jest, i� sie nam s podziwieniem podoba m�� zawo�any, kiedy uk�adniea skromnie we wszytkim poczyna sobie; wi�c ilko ono m�stwo zda sie wi�tsze,kiedy skromno�� jest przy nim; tylko te� zasi� skromno�� przy onejsierdzito�ci, sile, a m�stwie, dobrze sie wi�tsza widzi, ni�by tak sama by�a.Aprzeto, kto ma�o mówi, a wiele czyni, nie chwal�c sie sam z uczynkuchwalebnego, i owszem sk�adaj�c s siebie, a czemu inemu przypisuj�c, rzeczpewna, i� ta i druga cnota ja�niejsza sie w nim poka�e, zw�aszcza kto w tymb�dzie bacznie post�powa�.To� te� rozumiem i o inych wszytkich przymiociech agodno�ciach cz�owieczych, i� jedna drug� wieldze ozdobi� mo�e.Chc� tedy, aby Dworzanin nasz, gdy co�kolwiek czyni�, abo mówi� b�dzie, mia�zawdy w pami�ci niektóre regu�ki, które i na ka�d� rzecz sie zgodz�, i zamykaj�na krotce w sobie, to wszytko, co mnie powiedzie� nale�y.A pirwsza jest i najpotrzebniejsza, aby sie strzeg� nad wszytko (jako panKryski wczora cz�sto przypomina�) wydwarzania.Potym, aby obaczy� i uwa�y�dobrze u siebie, co to jest za rzecz, któr� czyni�, abo o której mowi� ma [ Pobierz całość w formacie PDF ]

download | pobieranie | ebook | pdf | do ÂściÂągnięcia

Archiwum