[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Korytarzami tymi musiały się poruszać nieśmiertelne roboty Diaspar, jednak nigdy przez wieki nie rozbrzmiewało tu echo kroków człowieka.Było to podziemne miasto – miasto maszyn, bez których Diaspar nie mogłoby istnieć.Kilkaset jardów dalej korytarz kończył się przechodząc w okrągłą salę o średnicy około mili i o stropie podpartym potężnymi filarami, które musiały również dźwigać niewyobrażalny ciężar Centrum Energetycznego.Tutaj, zgodnie z tym, co mówiły mapy, Centralny Komputer wiecznie czuwał nad losem Diaspar.Sala przerastała swym ogromem wszelkie wyobrażenia Alvina – ale gdzie był Komputer? Spodziewał się ujrzeć pojedynczą wielką maszynę, chociaż wiedział, że to było naiwne.Kolosalna, ale niezrozumiała panorama, jaka się pod nim roztoczyła, sprawiła, iż zatrzymał się w zachwycie i niepewności.Korytarz, którym tu dotarli, kończył się wysoko w ścianie sali – prawdopodobnie największej groty ze zbudowanych kiedykolwiek przez człowieka – a do odległej podłogi prowadziły opadające na obie strony długie rampy.Całą tę jaskrawo oświetloną przestrzeń wypełniały setki białych budowli, tak niewiele przypominających maszyny, że Alvin miał przez chwilę wrażenie, że patrzy na podziemne miasto.Nigdzie nie dostrzegał tego, czego się spodziewał – znajomego metalicznego połysku, który od zarania dziejów Człowiek nauczył się kojarzyć sobie ze swymi sługami.Było to ostatnie stadium ewolucji niemal tak długiej, jak ewolucja Człowieka.Jej początki zagubiły się w pomroce Wieków Zarania, kiedy to ludzkość po raz pierwszy nauczyła się wykorzystywać energię i rozsyłała po świecie swe hałaśliwe silniki.Para, woda, wiatr – wszystko to użytkowano przez krótką chwilę, a potem zarzucono.Przez wieki napędzała świat energia materii, aż wreszcie i ona została wyparta, a z każdą zmianą zapominano o starych maszynach, a ich miejsce zajmowały nowe.Bardzo powoli, przez tysiące lat, dążono do maszyny doskonałej – ideału, który był niegdyś marzeniem, potem odległym projektem i w końcu stał się rzeczywistością.Idealna maszyna nie mogła zawierać części ruchomych.Mieli przed sobą skrajny przykład tego ideału.Jego zbudowanie zajęło Człowiekowi ponad sto milionów lat i kiedy wreszcie go zbudował, odwrócił się od niego na zawsze plecami.Maszyna osiągnęła ostateczność i od tej chwili mogła służyć mu, trwać wiecznie.Alvin nie próbował już dojść, który z tych kopulastych białych tworów jest Centralnym Komputerem.Wiedział, że stanowią go wszystkie – i że rozciąga się on daleko poza tę salę, włączając w to inne, niezliczone maszyny w Diaspar, czy to ruchome, czy nieruchome.Chociaż jego mózg stanowiło wiele miliardów komórek upakowanych w przestrzeni o średnicy nie przekraczającej kilku cali, to fizyczne elementy Centralnego Komputera rozsiane były po całym Diaspar.W tej sali mógł się znajdować sam system przełączający, za pośrednictwem którego wszystkie rozproszone jednostki były w stanie utrzymywać ze sobą stały kontakt.Niepewny, w którą stronę się zwrócić, Alvin zszedł łagodnie opadającą rampą, a później ruszył cichą areną.Centralny Komputer musiał wiedzieć o jego obecności, tak jak wiedział o wszystkim, co działo się w Diaspar.Pozostawało mu tylko czekać na jego instrukcje.Znajomy już, ale wciąż wzbudzający uczucie czci głos był tak cichy i rozległ się tak blisko jego ucha, że nie przypuszczał nawet, że słyszy go jego eskorta.– Zejdź na dół rampą po twojej lewej ręce – powiedział.– Stamtąd pokieruję twoimi krokami.Alvin ruszył wolno pochyłością, a robot, unosząc się nad podłogą, podążał za nim.Jeserac i strażnicy pozostali z tyłu.Alvin zastanawiał się, czy odebrali rozkaz pozostania tutaj, czy też sami zdecydowali, że mogą go obserwować z miejsca, w którym stali, i nie trudzić się schodzeniem na dół.A może doszli już tak blisko centralnej świątyni Diaspar, że dalej nie ważyli się pójść.?U stóp rampy cichy głos kazał Alvinowi zmienić kierunek marszu i skierował go w aleję śpiących, tytanicznych tworów.Zanim dotarł do celu, głos przemówił doń jeszcze trzy razy.Maszyna, przed którą stanął, była mniejsza od większości jej towarzyszek, ale i tak czuł się przy niej jak karzełek.Pięć rozciągających się w poziomie kondygnacji sprawiało wrażenie jakiegoś przycupniętego zwierzęcia i patrząc to na nią, to na swojego robota Alvin stwierdził, o dziwo, że oboje byli tworami tej samej ewolucji i oboje można było opisać tymi samymi słowami.Na wysokości trzech stóp nad posadzką, przez całą długość maszyny, biegła płyta z przezroczystego materiału.Alvin przycisnął czoło do gładkiej, dziwnie ciepłej tafli i zajrzał do wnętrza.Z początku nie widział nic, potem, osłaniając dłonią oczy, zaczął rozróżniać tysiące blado świecących punkcików zawieszonych w nicości.Układały się w trójwymiarową kratownicę tak dlań obcą i niezrozumiałą, jak obce i niezrozumiałe musiały być gwiazdy dla starożytnego człowieka.Chociaż, zapominając o upływie czasu, patrzył na nie przez wiele minut, barwne światełka ani drgnęły ze swych miejsc i nie zmieniły swej jasności.Alvin uświadomił sobie, że gdyby mógł zajrzeć w swój mózg, to to, co by tam zobaczył, byłoby dla niego równie niezrozumiałe.Maszyna wydała mu się bezwładna i nieruchoma, ponieważ nie mógł widzieć jej myśli.Po raz pierwszy zaczął sobie mgliście zdawać sprawę z potęgi sił utrzymujących miasto.Dotąd akceptował bez żadnych pytań cud syntetyzerów, które wiek po wieku dostarczały Diaspar wszystkiego, czego potrzebowało.Tysiące razy obserwował ten akt tworzenia, rzadko zastanawiając się nad tym, że gdzieś musi istnieć prototyp tego, co na jego oczach przychodziło na świat.Świat przeszedł długą drogę od czasu, kiedy pierwsi jaskiniowcy, godzina po godzinie, wyciosywali cierpliwie groty do swych strzał z opornego kamienia.Alvin, nie śmiać się odezwać, czekał na jakiś znak.Zastanawiał się, w jaki sposób Centralny Komputer uświadamia sobie jego obecność i jak może go widzieć i słyszeć.Nie dostrzegał nigdzie śladu organów czujnikowych, siatek detekcyjnych, ekranów czy kryształowych oczu, za pośrednictwem których roboty zwykle zdobywały wiedzę o otaczającym je świecie.– Z czym przychodzisz? – rozległ się w jego uchu cichy głos.Trudno było rozmawiać z czymś, co wypełniało całą przestrzeń wokół niego.Słowa Alvina zdawały się zamierać natychmiast po ich wypowiedzeniu.– Kim jestem? – spytał.Wiedział, jaką otrzymałby odpowiedź, gdyby zadał to pytanie jednej z maszyn informacyjnych w mieście.Często przecież to robił i zawsze odpowiadały mu: „Jesteś człowiekiem”.Ale teraz stał przed inteligencją zupełnie innego rzędu i precyzja formułowania pytań nie miała tutaj sensu.Centralny Komputer będzie i tak wiedział, o co mu chodzi, ale nie oznacza to, że mu odpowie.Odpowiedź była właśnie taka, jakiej Alvin się obawiał.– Nie mogę odpowiedzieć na to pytanie.Gdybym to uczynił, wyjawiłbym cel, do którego dążyli moi konstruktorzy, a tym samym unieważnił go.– A zatem moja rola została zaplanowana, gdy budowano miasto?– Można tak powiedzieć o wszystkich ludziach.Alvin zawahał się słysząc tę odpowiedź.Było w niej dużo racji; mieszkańców Diaspar zaprojektowano tak samo dokładnie jak maszyny.Fakt, że był Odmieńcem, czynił z Alvina osobę w mieście niepospolitą, ale niekoniecznie musiała to być zaleta
[ Pobierz całość w formacie PDF ]