Jaspers K. Nietzsche a Chrzescijanstwo (4)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wprawdzie biegca��ego �ycia ludzkiego opiera si� na planie i celu.To, jak dalece mo�esi�gn�� planuj�ca wola, wyp�ywa z sytuacji i wiedzy, i o tyle pozostajeprawdziwe, o ile wiedz� zdobywa si� w sposób krytyczny i metodyczny, a uj�ciesytuacji odpowiada rzeczywisto�ci.Wtedy sy�tuacj� i wiedz� umieszcza si� wewszechogarniaj�cym, które w ruchu wszelkiego istnienia jest albo mo�e by�wiecznie obecne i musi przewodzi� ka�demu czyste�mu chceniu, czynieniu,planowaniu, dzia�aniu, je�li po�siada ono substancjalny charakter.To znaczy,�e nie chodzi o dzieje, których nikt nie ma w r�ku, lecz o te�ra�niejsz�historyczno�� (Geschichtiichkeit} [11], o to, czym rzeczywi�cie si� staj�, ktomnie spotyka, kogo kochani, jakie konkretne zadanie uwa�am za swój za�wód, jakiobraz cz�owieka mam przed sob�, poniewa� on jest i poniewa� mog�em go widzie�,w jakim ob�szarze ludzkiej wspólnoty �yj�, do jakiego narodu i ojczyznyprzynale�� i w ko�cu, jak w tym wszyst�kim staje si� dla mnie odczuwalny sambyt i jak urze�czywistnia si� mój stosunek do transcendencji, wiecz�no�ci, orazjak ukazuje mi si� nico��.Cz�owiek, który egzystuje, musi �wiadomie wkro�czy� w bieg rzeczy, w którymdochodzi do siebie, wprawdzie wobec transcendencji b�d�c nico�ci�, alepozostaj�c niezale�nym wobec ka�dego bytu �wiato�wego.który chce go zni�y�tylko do roli �rodka, [pozo�staj�c] niezale�nym tak�e wobec przysz�o�ci, o ilepo�daje si� ona w okre�lonej postaci za jedynie istotn� rzeczywisto��.Dziejeabsolutne i dysponowanie ca�o��ci� � czy by�oby to w formie idei, czy te�wyobra�o�nego czynu � ograbiaj� go z jego mo�liwej istoty, ka�� wst�pi� nafa�szywy grunt.Wprawdzie my�l�cy cz�owiek wa�y si� �y� w bez�denno�ci, ale wtedy znajdujegrunt nie gdzie�, nie w dali, nie w �wiecie przysz�o�ci, lecz tylko w swojejte�ra�niejszo�ci, w obliczu transcendencji, je�li potrafi �y� z g��bi w�asnejpodstawy.Wprawdzie cz�owiek musi zdoby� si� na odwag�, by otworzy� si� na rozleg�o��bezgranicznej przestrzeni te�go, co mo�liwe, ale poza nim rozstrzyga si� to,czy zagubi si� tu w obliczu nico�ci, która zmusi go do roz�paczy a potem dofanatyzmu, czy te� znajdzie si� w obliczu transcendencji, która go przechwyci ipozwoli sta� si� wolnym.Rozmy�lanie nad dziejami, które absolutyzuje siebie i traktuje jako wiedz�ca�o�ciow�, jest jak mg�a, która spowija nasz� rzeczywisto��.Opanowuje onarozleg�e obszary nowo�ytnego my�lenia.Aby si� od tego oswo�bodzi�, potrzebnejest jakie� nag�e posuni�cie.Idea ta�kiego oswobodzenia jest prosta, [ale] jejurzeczywist�nienie � trudne.Nietzsche, a "wraz z nim nowo�ytny cz�owiek, �yje ju� nie w odniesieniu doJednego, które jest Bogiem, lecz powi�zany nici� przewodni� chrze�cija�skiej-jed�no�ci historii ludzko�ci pogr��a si� w Jednym, które nie jesttranscendentne, lecz mia�oby by� tym �wia�tem i histori� ludzko�ci.Tote�otrzymuj�c wraz z Nietzschem nauczk�, musi do�wiadczy� tego, �e ta imma�nencja�wiata jako jedna wcale nie istnieje.Z roz�padu jedno�ci wy�ania si� przypadekjako ostateczna instancja, chaos jako w�a�ciwa rzeczywisto��, fanatyczneczepianie si� byle czego, pojmowanie ca�o�ci jako pracowni do�wiadczalnej,planowanie ca�o�ci, które oszukuje samo siebie � a wraz z przenikni�ciem tychdróg pot�guj�cy si� nihilizm.2.�W cz�owieku jest co� zasadniczo nie udanego�Ta wypowiedz Nietzschego (XIV, 204) jest jakby przetransponowaniemchrze�cija�skiej idei grzechu pierworodnego.Nietzsche tak bardzo boleje nad cz�owiekiem, �e chwilami pogr��a si� w�najczarniejszej melancholii".W przeciwie�stwie do zwierz�t, z których ka�de wswym charakterze czego� bardzo udanego podporz�d�kowane jest pewnemu typowi,cz�owiek jest ,,jeszcze nie ustalonym zwierz�ciem", dlatego w nieokre�lono�ciswoich mo�liwo�ci, w swym nierozstrzygni�ciu, ja�ko nagie istnienie empiryczne,jest jakby chorob� Ziemi.A przecie� owa u�omno�� cz�owieka jest w tym, wy�padku wr�cz jego szans�.Cz�owiek jeszcze nie jest tym, czym mo�e by�, jest nieudany, ale mo�e sta� si�wszystkim.Nietzsche nie pragnie, by cz�owiek sta� si� �ustalonym zwierz�ciem",tzn.[zwierz�ciem] pewne�go typu, a wówczas z konieczno�ci jakim� -typemgro�madnym; wprost przeciwnie: w tym nie-ustaleniu za�wiera si� w�a�ciwa istotacz�owieka jako jego mo�no��--wykraczania-poza-siebie.Z tego wynika ca�kowita akceptacja cz�owieka przez Nietzschego, który wycofujesi� ze wszystkich swoich oskar�e�: �W porównaniu z jakimkolwiek jedyniewy��nionym, upragnionym cz�owiekiem stokro� bardziej warto�ciowy jest cz�owiekrzeczywisty" (VIII, 139).�Udanego cz�owieka raduje fakt cz�owiek i drogacz�owieka, ale on pod��a dalej" (XII, 24) [ Pobierz całość w formacie PDF ]

download | pobieranie | ebook | pdf | do ÂściÂągnięcia

Archiwum