[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W Biblii widzia³ - podobnie jakWiclef - jedyn¹ podstawê religii chrzeœcijañskiej i dlatego domaga³ siê jejprzek³adu na jêzyk czeski.Wreszcie wystêpowa³ w obronie praw narodowychludnoœci czeskiej.Program reformy koœcio³a i obrony czeskich interesów narodowych zyska³ Husowipopularnoœæ wœród szerokich rzesz spo³eczeñstwa czeskiego: pospólstwamiejskiego, ch³opstwa i drobnego rycerstwa.Jego krytyka papiestwa zgodna by³az politycznymi tendencjami ówczesnych kó³ rz¹dz¹cych czeskich.Popierali gowiêc niektórzy panowie czescy i król Wac³aw Iv.Dlatego móg³ Hus nie obawiaæsiê wrogoœci duchowieñstwa i kl¹tw papieskich.Wezwany przez ZygmuntaLuksemburskiego na sobór do Konstancji dla wy³o¿enia swego stanowiska, zosta³podstêpnie wtr¹cony do wiêzienia, a po siedmiu miesi¹cach spalony na stosiejako heretyk (1415R).Nied³ugo póŸniej podobny los spotka³ jego wspó³pracownikai przyjaciela mistrza Hieronima z Pragi.Œmieræ Husa wywo³a³a powszechne wzburzenie w Czechach i sta³a siê sygna³em dopowstania.Wybuch³o ono w Pradze w roku 1419 i szybko ogarnê³o ca³e Czechy.Organizowane przez papie¿y i pretenduj¹cego do korony czeskiej ZygmuntaLuksemburskiego krucjaty antyhusyckie nie mog³y st³umiæ powstania.Od roku 1427husyci przeszli do kontrataku, zapuszczaj¹c siê na Wêgry, Œl¹sk i Saksoniê, doposiad³oœci brandenburskich i zakonu krzy¿ackiego.Powstañcy husyccy przyjêli w roku 1420 jako wspólny program dzia³ania tzw."Cztery artyku³y praskie".Obejmowa³y one nastêpuj¹ce postulaty: wolnoœæg³oszenia "s³owa bo¿ego" w Czechach, udzielanie komunii pod dwoma postaciami,zabranie duchowieñstwu maj¹tków i w³adzy œwieckiej oraz nak³onienie ksiê¿y doubogiego ¿ycia apostolskiego, karanie grzechów œmiertelnych, bêd¹cychprzekroczeniem "prawa bo¿ego"."Artyku³y praskie" nie usunê³y ró¿nic ikonfliktów wœród powstañców.W miarê przed³u¿ania siê powstania wœród husytówcoraz wyraŸniej zarysowywa³y siê dwie ró¿ne orientacje.Jedn¹ z nich stanowi³agrupa umiarkowanych kalikstynów, rekrutuj¹cych siê z drobnej szlachty,mieszczañstwa i zamo¿nego ch³opstwa.Ich d¹¿enia ekonomiczno-politycznezaspokoi³o zajêcie dóbr koœcielnych i wypêdzenie Niemców.Swoje postulatyreligijne ograniczali do komunii pod dwoma postaciami (st¹d nazwa - kalikstynilub utrakwiœci) i liturgii w jêzyku czeskim.Druga grupa - radykalni taboryci, sk³ada³a siê z ubogich rzemieœlników, biedotymiejskiej i wiejskiej.Odrzucali wszystko, czego nie by³o w Biblii, a wiêc kultœwiêtych, obrazów i relikwii, obrzêdy koœcielne i praktyki, posty i spowiedŸuszn¹, odpusty i modlitwy za zmar³ych, bierzmowanie i ostatnie namaszczenie.Ich pogl¹dy religijne, przepojone ideami apokaliptycznymi, podnosi³y radykalizmruchu.Uwa¿ali, ¿e nale¿y wytêpiæ wszystkich bezbo¿nych, mnichów i bogatychksiê¿y.Karali œmierci¹ za luksus, taniec i lichwê.G³osili tak¿e skrajnepogl¹dy spo³eczne; przyjmowali demokratyczn¹ równoœæ wszystkich ludzi.Wystêpowali przeciw prawu w³asnoœci, przyjmuj¹c wspólnotê dóbr.Choæ z czasemostrze radykalizmu taborytów stêpi³y warunki ¿ycia codziennego, wiele jeszczedzieli³o ich od kalikstynów.Rozbie¿noœci miêdzy dwoma grupami husyckimi wykorzysta³ obóz katolicki,zawieraj¹c porozumienie z kalikstynami.Wspólnymi si³ami zaatakowano taborytówi rozbito ich w bitwie pod Lipanami (1434R).W po³owie Xv wieku resztkitaborytów razem z czêœci¹ radykalnie nastawionych kalikstynów i czeskichwaldensów utworzy³y now¹ grupê religijn¹ - "jednotê brack¹", której zwolennikównazywano póŸniej w Polsce Braæmi Czeskimi.Kontynuowali oni - a¿ do czasówreformacji - tradycje œredniowiecznego idea³u ¿ycia apostolskiego inaœladowania Chrystusa.Herezja husycka by³a ostatnim wielkim ruchem heterodoksyjnym w dziejachœredniowiecznego chrzeœcijañstwa zachodniego.Nastêpuj¹ca po nich reformacjazabra³a koœcio³owi rzymskiemu wy³¹czne prawo autorytetu religijnego i orzekaniao ortodoksji.Odt¹d te¿ herezje przestaj¹ byæ jednym z g³Ã³wnych problemówspo³eczno-religijnych Europy.W spo³eczeñstwie nowo¿ytnym miejsce ruchówheterodoksyjnych zajê³y ideologie innego typu
[ Pobierz całość w formacie PDF ]