Barbara Szacka Wstęp do Socjologii (2)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Przyk�adem mo�e by� wypowied� jed�nego z naszych parlamentarzystów, którystwierdzi�, �e �naród potrze�buje dobrze wykszta�conego spo�ecze�stwa".W realnej rzeczywisto�ci zakresy zbiorowo�ci okre�lanej mianem spo��ecze�stwa imianem narodu zazwyczaj krzy�uj� si�.Spo�ecze�stwa s� naj�cz�ciej z�o�one zcz�onków ró�nych narodów i grup etnicznych, a cz�onko�wie jednego naroduwchodz� w sk�ad ró�nych spo�ecze�stw.Spo�ecze�stwo jest wielorako zró�nicowan� i cz�sto rozdzieran� kon�fliktamica�o�ci�.Nie tylko konfliktami o pod�o�u ekonomicznym, aleRozdzia� XI.Naród 241równie� narodowo�ciowymi.Naród jest postrzegany jako jednolita ca��o��, jakowspólnota, której wszyscy cz�onkowie s� bra�mi bez wzgl�du na to, pod jak�szeroko�ci� geograficzn� �yj� i czym si� zajmuj�; tak�e jako ca�o�� jednorodnaetnicznie, chocia� i w tym przypadku, podobnie jak w przypadku wszystkichinnych obiektywnych cech narodu, istniej� znamienne wyj�tki.Wszak trudnoodmówi� miana narodu zró�nicowa�nym etnicznie Amerykanom czy Szwajcarom.Niemniej poj�cie narodu jest �ci�le zwi�zane z poj�ciem etniczno�ci izbiorowo�ci etnicznej, okre��lanej najcz�ciej mianem grupy etnicznej, chocia�nie spe�nia ona wszyst�kich kryteriów grupy w �cis�ym, socjologicznymrozumieniu (zob.Ma�e grupy jako mikrostruktury spo�eczne, s.185).2.Zbiorowo�� etnicznaCharakter zbiorowo�ci etnicznejOkre�lenie obiektywnych cech decyduj�cych o istocie zbiorowo�ci etnicz�nej ietniczno�ci jest nie mniej trudne ni� w przypadku narodu.Istot� etniczno�cijest bowiem poczucie to�samo�ci grupowej i mocne przeko�nanie o w�asnejodr�bno�ci.Zbiorowo�ci etniczne odznaczaj� si� spójno��ci� i s� po��czonesiln� wi�zi� spo�eczn�, co sprzyja okre�laniu ich mia�nem grup.Niekiedy mówisi� te� o nich jako o �etniach".Istnieje powszechna zgoda, �e rdzeniem etniczno�ci jest �wiadomo�� ostregopodzia�u na my i oni.My, wyposa�eni w cechy szczególne, tylko nam w�a�ciwe ijaskrawo odró�niaj�ce nas od wszystkich innych.O tym, jakie cechy zostan� wodniesieniu do danej zbiorowo�ci uznane za taki wyró�nik, decyduj� przypadki iokoliczno�ci.Mo�e to by� równie dobrze j�zyk, jak religia, obyczaj, wygl�dfizyczny etc.Wa�ne jest jedynie to, aby cechy te stanowi�y niekwestionowan�w�asno�� danej zbiorowo�ci i wy�ra�nie j� odró�nia�y od innych, nawet, a mo�e izw�aszcza, podobnych do niej pod wieloma innymi wzgl�dami.Poczucie etniczno�cirodzi si� zaw�sze w sytuacji kontaktu mi�dzygrupowego (Burszta 1998: 136).Inn� istotn� cech� zbiorowo�ci etnicznych jest g��bokie przekonanie owspólnocie pochodzenia i wi�zach krwi ��cz�cych ich cz�onków.Kon�sekwencj�tego przekonania jest postrzeganie etniczno�ci jako cechy natu�ralnejprzypisanej jednostkom niezale�nie od ich woli, podobnie jak p�e�.W literaturze po�wi�conej problematyce narodu i etniczno�ci wyst�puj�rozbudowane charakterystyki zbiorowo�ci etnicznych.Anthony D.Smith, autorjednej z klasycznych prac z tego zakresu, wyró�nia nast�pu�j�cych sze��sk�adników etniczno�ci (Smith 1986):� Nazwa zbiorowo�ci.Nazwa ma ogromne znaczenie symbolicz�ne.W staro�ytno�ci,a tak�e w �redniowieczu przypisywano jej niezwyk-242 Cz�� trzecia.Zbiorowo�ci spo�eczne�� moc.Nazwanie kogo� czy czego� by�o jednoznaczne z okre�leniem istotynazywanego obiektu.Bóg �ydów nie ma imienia, albowiem cz�o�wiek, nie b�d�c wstanie zrozumie� jego istoty, nie ma prawa nadawa� Mu imienia.Przekonanie o wspólnym pochodzeniu.Stanowi nieod��czny ele�ment etniczno�ci.Legendy i mity mówi�ce o pocz�tkach i pochodzeniu zbiorowo�ci etnicznejokre�laj� jej miejsce i pozycj� w �wiecie.Daj�c wy�ja�nienie jej pocz�tków,uzasadniaj� jej dalsze losy i okre�laj� przysz�e przeznaczenia.Wspólne dzieje.Zbiorowo�ci etniczne s� zbiorowo�ciami historycz�nymi, któremaj� w�asne dzieje i pami�� wspólnej przesz�o�ci.W�asna, odr�bna kultura.Cz�onków zbiorowo�ci etnicznej ��czy i odró�nia odludzi spoza niej przede wszystkim w�asna, specyficzna kul�tura.Mechanizm tegoodró�niania dzia�a wedle wzoru podobie�stwa i ró�nicy.Podkre�la si�upodobnienie cz�onków danej zbiorowo�ci pod wzgl�dem tych cech kulturowych,które ró�ni� ich od cz�onków innych zbiorowo�ci.Oczywi�cie, w poszczególnychzbiorowo�ciach bywaj� to ró��ne cechy.Najcz�ciej jest to j�zyk i religia, alemo�e te� by� rodzaj ubioru, a nawet diety.Zwi�zek z okre�lonym terytorium.Jest to zwi�zek istotny g�ównie w planiesymbolicznym.Liczy si� nie terytorium jako miejsce zasobów surowcowych i jegomaterialne posiadanie, ale terytorium jako �w�asne miejsce na ziemi", z którymzwi�zane s� narodziny zbiorowo�ci i istotne fragmenty jej dziejów.Jest ono�wi�t� ojczyzn�, do której mo�na zawsze symbolicznie powraca�, nawet je�li wrealnym �wiecie dana zbiorowo�� jest go pozbawiona i �yje od wielu lat wrozproszeniu.Poczucie solidarno�ci i to�samo�ci.Grup� etniczn� charakteryzuje znacznaspójno�� i silna wi� spo�eczna w rozumieniu wi�zi psychicznej [ Pobierz całość w formacie PDF ]

download | pobieranie | ebook | pdf | do ÂściÂągnięcia

Archiwum