[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Nadal uważam naukowy pogląd na świat za użyteczny i często z dobrym dla siebie skutkiem go podzielam.Ale obecnie uważam, że nauka stwarza jedynie arbitralny i ograniczony model rzeczywistości.Rzeczywistość jest bowiem szersza - znacznie szersza - niż to, co o niej wiemy, niż to, co potrafimy o niej powiedzieć.Sprawdźmy to na przykładzie krótkiego doświadczenia.Pomyślcie o kimś, kogo dobrze znacie.Teraz sformułujcie słuszne zdanie opisujące tę osobę.„George jest człowiekiem zrównoważonym”.Możliwe, że kiedy się nad tym zastanowicie, zaczną się wam przypominać przypadki, kiedy George wpadał w złość albo był czymś przygnębiony, albo z jakichś powodów był w złym humorze.Pomyślicie o wyjątkach od waszej ogólnej opinii.Będziecie więc musieli przyznać, że wasze zdanie nie było sformułowane zbyt ściśle.Możecie je zmodyfikować i powiedzieć: „George często bywa zrównoważony”, ale i takie zdanie jest właściwie wykrętne.Słowo „często” oznacza tylko, że wasze zdanie jest czasem słuszne, a czasem nie.A skoro nie mówi o tym, kiedy wasze twierdzenie jest niesłuszne, niewiele tu może pomóc.Będziecie więc musieli wyłożyć rzecz jaśniej i rozwinąć zdanie:„George jest człowiekiem zrównoważonym, prócz poniedziałków, kiedy poprzedniego dnia przegrała jego ulubiona drużyna piłkarska, albo kiedy pokłóci się z żoną, albo wtedy, kiedy jest zmęczony i źle się czuje - przeważnie pod koniec tygodnia, ale nie zawsze - albo kiedy jego szef daje mu do wiwatu, albo kiedy musi ponownie napisać sprawozdanie, albo kiedy musi wyjechać z miasta.albo kiedy.albo kiedy.”Wkrótce zobaczycie, że wasze zdanie zamienia się w esej, a i tak jeszcze nie powiedzieliście o George’u wszystkiego, co wiecie.Wciąż nie macie jego kompletnego opisu.Możecie wypisywać o nim całe strony, i tak nigdy nie skończycie.W gruncie rzeczy próba pełnego i rzetelnego stwierdzenia zrównoważonego charakteru George’a jest beznadziejna.Przedmiot jest zbyt skomplikowany.Od początku była to próba beznadziejna.Spróbujmy więc jeszcze raz.„George jest czysty i porządny”.Uważacie, że temu nie da się zaprzeczyć.George jest zawsze starannie ubrany, a na jego biurku panuje porządek.Ale czy widzieliście jego warsztat w przydomowym garażu? Cóż za bałagan! Narzędzia wszędzie porozrzucane.Żona musi zawsze po nim sprzątać.A co się dzieje w bagażniku jego samochodu! Po prostu graciarnia.A on nawet się nie zatroszczy o to, by zrobić tam porządek.„George jest zazwyczaj czysty i porządny”.Ale teraz już widzicie, dokąd taka modyfikacja może doprowadzić - do kolejnego eseju.Wypowiedzmy o nim zatem takie twierdzenie, które będzie kompletne, a zarazem zwięzłe: „George ma szpakowate włosy”.Sądzicie, że tak właśnie jest.Ma szpakowate włosy, to nie ulega kwestii.Oczywiście nie wszystkie jego włosy są szpakowate, choć przeważnie są, zwłaszcza na skroniach i nad karkiem.Więc w tym zdaniu jest pewne uproszczenie, ale nie da się mu zaprzeczyć.Ale jeśli nawet obecnie George ma szpakowate włosy, nie miał ich parę lat temu.A kiedyś w przyszłości jego włosy staną się białe.Więc jest to poprawny opis George’a tylko teraz, w obecnej chwili.Nie jest to opis George’a generalny i niezmienny.Próbujmy dalej:„George ma metr osiemdziesiąt trzy wzrostu”.I znów jest to prawda w granicach dokładności pomiaru.Zapewne nie mierzy dokładnie metr osiemdziesiąt trzy.Chyba mieści się gdzieś w granicach metra siedemdziesięciu siedmiu i metra osiemdziesięciu pięciu.I oczywiście nie zawsze miał metr osiemdziesiąt trzy.W dzieciństwie był znacznie niższy.Więc i takie stwierdzenie jest jedynie przybliżeniem.„George jest mężczyzną”.No tak.Ale określenie „mężczyzna” jest szczególnego rodzaju.Jeśli się dobrze w nie wmyślić, słowo „mężczyzna” jest zdeterminowane kulturowo.W chwili urodzenia nie był jeszcze uważany za mężczyznę.Trzeba do tego osiągnąć pewien wiek i pozycję społeczną, by zostać uznanym za prawdziwego mężczyznę.„George jest istotą rodzaju męskiego”.Temu nie da się zaprzeczyć.George zawsze był, jest i będzie istotą rodzaju męskiego.To nie podlega dyskusji.To niezmienna prawda.Jest to dokładny opis stanu faktycznego George’a.Oczywiście przez „istotę rodzaju męskiego” rozumiemy, że ma ona chromosom X i chromosom Y
[ Pobierz całość w formacie PDF ]